Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για την κρίση στη Γάζα

Το παρακάτω κείμενο είναι μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για την κρίση στη Γάζα που συναντήσαμε στο http://www.pamkgyzi.blogspot.com.

Η σφαγή που διαδραματίζεται εδώ και τέσσερις μέρες στην Λωρίδα της Γάζας μόνο κεραυνός εν αιθρία δεν ήταν. Το εναρκτήριο λάκτισμά της δόθηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν η Χαμάς ανακοίνωσε ότι δεν θα ανανεώσει την εξάμηνη ανακωχή με το Ισραήλ. Όλοι οι εμπλεκόμενοι είχαν σοβαρούς λόγους να θέλουν μια αναμέτρηση. Στο Ισραήλ η «κεντρώα» Υπουργός Εξωτερικών και ο «κεντροαριστερός» υπουργός Άμυνας παίζουν τα πολιτικά τους ρέστα εν όψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών. Με επιτυχία προς το παρόν καθώς, το Καντίμα και το Εργατικό Κόμμα μείωσαν σημαντικά τη δημοσκοπική απόσταση που τους χωρίζει από το Λικούντ του Μπεντζαμίν Νετανιάχου. Επιπλέον, κοινή ήταν η πεποίθηση όλων των ισραηλινών πολιτικών δυνάμεων, με εξαίρεση το φιλειρηνικό κεντροαριστερό Μερέτζ, ότι «κάτι έπρεπε να γίνει», για να είναι βέβαιη η χωρίς όρους στήριξη του νεοεκλεγέντος Προέδρου των ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, η κρίση αυτή θα πάγωνε επ' αόριστον τις συνομιλίες με τη Συρία υπό την αιγίδα της Τουρκίας, που κινδύνευαν να καταλήξουν σε συμβιβασμό για τα υψώματα του Γκολάν. Τα οποία το Ισραήλ για κανένα λόγ δε θέλει να μοιραστεί με τη Συρία, όχι φυσικά επειδή απειλείται η ασφάλειά του, αλλά γιατί δε θέλει να μοιραστεί τα μεγάλα υδατικά αποθέματα του υπεδάφους του Γκολαν και της λίμνης της Γαλιλαίας.
Εκείνο όμως που για πολλοστή φορά αναδεικνύεται είναι η εμμονή του Ισραήλ να κατασρέφει κάθε εν δυνάμει Παλαιστίνιο συνομιλητή του. Το έπραξε πρώτα με τη Φατάχ και την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, δολοφονώντας ή φυλακίζοντας συστηματικά όλους τους μετριοπαθείς συνεργάτες του Αραφάτ. Ώσπου απέμειναν τα λαμόγια και οι πράκτοιρες της Συρίας. Το πράττει τώρα με τη Χαμάς, την οποία το ίδιο ενίσχυε, άμεσα και έμμεσα, επί μια δεκαετία. Όταν η ισραηλινή αεροπορία, με τα ίδια ακριβώς προσχήματα που χρησιμοποιεί σήμερα, κατέστρεφε τις υποδομές της Παλαιστινιακής Αρχής και μπλοκάριζε την ευρωπαϊκή οικονομική βοήθεια, οι παράλληλες δομές δομές της Χαμάς, δημιουργημένες με ταπετροδολάρια της Σαουδικής Αραβίας, έχαιραν προκλητικής ασυλίας. Μέχρι που απόμειναν μονάχα τα σχολεία και τα νοσοκομεία που είχε χτίσει η Χαμάς.
Στη Λωρίδα της Γάζας η Χαμάς είχε κάθε λόγο να επιθυμεί την αντιπαράθεση με το Ισραήλ. Η οργάνωση αυτή κέρδισε τις παλαιστινιακές εκλογές το 2007 με ευρεία πλειοψηφία, υποσχόμενη μια πιο αποτελεσματική αντίσταση στις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής. Αντέδρασε με επιτυχία στην πραξικοπηματική, από μέρους του Προέδρου Αμπάς, απομάκρυνσή της από την κυβέρνηση, καταλαμβάνοντας στρατιωτικά τη Λωρίδα της Γάζας. Από τη στιγμή εκείνη και έπειτα όμως έχει αρχίσει να κρίνεται και αυτή. Και οι επιδόσεις της στον τομέα που αποτελούσε την αιχμή του δόρατος του πολιτικού της προγράμματος, στην πατριωτική πλειοδοσία, είναι κάτω του μετρίου. Δεν κατόρθωσε να σπάσει τον αποκλεισμό που είχε επιβάλει το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας πριν ακόμα αυτή εκδιώξει την βαθύτατα διεφθαρμένη διοίκηση της Παλαιστινιακής Αρχής, δεν κατόρθωσε να παρέμβει στην πολιτική ατζέντα των χωρίς αρχή, μέση και τέλος διαπραγματεύσεων, δεν κατόρθωσε καν να γίνει συνομιλητής των υπόλοιπων αραβικών Κρατών. Η διακυβέρνησή της διακρίνεται από τον ίδιο αυταρχισμό - πιθανότατα είναι ακόμα χειρότερη, διότι δε διασφαλίζει ούτε τη μοναδική ελευθερία που διασφαλίζει η Παλαιστινιακή Αρχή, τη θρησκευτική ελευθερία -και ανάλογη διαφθορά, καθώς ελε΄γχει το κοντραμπάντο βασικών αγαθών από την Αίγυπτο.
Στις ΗΠΑ η απερχόμενη διακυβέρνηση και τα συμφέροντα που αυτή εκπροσωπούσε, έχει κάθε λόγο να κληροδοτήσει στο νεοεκλεγέντα Πρόεδρο μια έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Με την έννοια αυτή, ευχή της απερχόμενης διακυβέρνησης είναι η ανεξέλεγκτη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή. Πράγμα που διακαώς επιδίωξε, με περιορισμένη επιτυχία, στην προηγούμενη οκταετία.
Το Ιράν, για τους δικούς του λόγους, συμμερίζεται απολύτως τις απόψεις της απερχόμενης αμερικανικής κυβέρνησης. Στρατηγική επιλογή του θεοκρατικού καθεστώτος είναι η συντήρηση της έντασης με τη Δύση και το Ισραήλ, διότι εκτιμά πως μόνο έτσι θα μπορέσει να αποτρέψει την εξέγερση της ιρανικής νεολαίας, που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 50% του πληθυσμού και η οποία ασφυκτιά.Και βεβαίως τυχόν στρατιωτικές περιπέτειες της έντασης πρέπει να λάβουν χώρα όσο το δυνατόν μακρύτερα από τα σύνορα της χώρας. Συνταγή που λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία το 2006 στο Λίβανο, όταν οι ΗΠΑ ετοίμαζαν στρατιωτική επίθεση στο Ιράν. Ο λιβανικός αντιπερισπασμός όχι μόνο απέτρεψε την επίθεση, αλλά, χάρη στη στρατιωτική αποτυχία του ισραήλ, το Ιράν και η σύμμαχός του Συρία απέκτησαν και πάλι λόγο στο πολιτικό γίγνεσθαι του Λιβάνου. Την ίδια συνταγή στη Λωρίδα της Γάζας επιδιώκουν και τώρα οι αγιατολάχ. Μένει να αποδειχτεί αν είναι κάθε μέρα τ' Αη Γιαννιού.
Η Συρία, είχε κι αυτή λόγους να επιθυμεί μια ανάφλεξη. Το ενδεχόμενο συμβιβασμού και ειρήνευσης με το ισραήλ θα στερούσε κάθε έρεισμα από το διεφθαρμένο αυταρχικό καθεστώς για την παντελή απουσία πολιτικής και κοινωνικής προόδου.
Η απάθεια των υπόλοιπων αραβικών καθεστώτων εξηγείται από την υποστήριξη που παρέχει το ιράν στη Χαμάς, πράγμα που την καθιστά «ύποπτη» και επικίνδυνη.Οι προοπτικές. Την κρίση όλοι την ήθελαν, όμως δεν θα βγούν όλοι κερδισμένοι από αυτήν.
Στο Ισραήλ είναι σαφές ότι το πολιτικό μέλλον της Τζιπ Λίβνι και του Εχούντ Μπάρακ εξαρτάται από την εξουδετέρωση της Χαμάς. Αντιθέτως το Λικούντ έχει κάθε λόγο να απεύχεται μια τέτοια εξέλιξη. Πώς ορίζεται όμως η στρατιωτική επιτυχία; Όσο η Χαμάς θα είναι σε θέση να εκτοξέυει - και προς το παρόν είναι - τις, σπανίως, φονικές τρακτρούκες της κατά του Ισραήλ η ισραηλινή κυβέρνηση δεν θα μπορεί να μιλήσει για επιτυχία. και είναι αμφίβολο αν ισοπεδώνοντας τη Λωρίδα της Γάζας ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί. Απομένει λοιπόν η λύση της ανακατάληψης της περιοχής, πράγμα που απαιτεί στρατιωτικές δυνάμεις πολύ πιο ευάριθμες από αυτές που έχουν κινητοποιηθεί. Το ενδεχόμενο της επανάληψης του σκηνικού των τελών της δεκαετίας του '90 με την πολιορκία του Γιασέρ Αραφάτ έχει μικρές πιθανότητες πραγματοποίησης, καθώς οι ηγέτες της Χαμάς διαβιούν στη Συρία. Επιπλέον η κατάληψη δε θα είναι τόσο εύκολη, όχι τόσο λόγο της στρατιωτικής ικανότητας της Χαμάς, αλλά διότι δεν υπάρχει διέξοδος διαφυγής για τον άμαχο πληθυσμό. Και δεν είμαι βέβαιος ότι η ισραηλινή ηγεσία είναι αποφασισμένη να δολοφονήσει 50.000 - 100.000 αμάχων και να στείλει άλλο 1,5 εκατομμύρια πρόσφυγες στην Αίγυπτο, για να εξουδετερώσει τη Χαμάς. Αν όμως αυτό συμβεί, τότε οδεύουμε προς μια ολοκληρωτική αποσταθεροποίηση των αραβικών καθεστώτων, που όμοιάτης δεν έχει υπάρξει στο παρελθόν. Με απρόβλεπτες συνέπειες και μοναδικό κερδισμένο το Ιράν.Το πιο πιθανό όμως είναι να γίνει αυτό που περιέγραψε σε παρέμβασή του στο ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ, ο πρώην εκπρόσωπος τύπου του Σιμόν Πέρες, Γεδεών Λεβί: «Όταν τελειώσει η παρέλαση των πτωμάτων θα καταλήξουμε σε μια νέα κατάπαυση του πυρός, σαν αυτή που θα μπορούσαμε να είχαμε συμφωνήσει χωρίς αυτόν τον περιττό πόλεμο».

Γιάννης Χρ.

Παρουσίαση βιβλίου Che Guevara μια φλόγα που καίει ακόμα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του βιβλίου των

Μικαέλ Λεβί και Ολιβιέ Μπεζανσενό

Che Guevara

μια φλόγα που καίει ακόμα

οι εκδόσεις Φαρφουλάς σας προσκαλούν στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου που θα γίνει την Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2008 στις 7.00 μ.μ. στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο Nosotros, Θεμιστοκλέους 66, στα Εξάρχεια.

Θα μιλήσουν ο Μικαέλ Λεβί και ο Κώστας Αθανασίου από το περιοδικό Resistencias.

farfoulas.blogspot.com/

Μιντανάο (Φιλιππίνες): διακοπή των συνομιλιών μεταξύ κυβέρνησης και ανταρτών

Η πρόεδρος των Φιλιππίνων Γκλόρια Μακαπαγκάλ Αρόγιο διέκοψε τις ειρηνευτικές διαδικασίες με το Ισλαμικό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Μόρο (Moro Islamic Liberation Front) κατηγορώντας τους αντάρτες του MILF για έλλειψη ειλικρίνειας στις διαπραγματεύσεις. Η κυβέρνηση, αναθεώρησε την πολιτική των απευθείας διαπραγματεύσεων με τους αντάρτες και απαιτεί την συμμετοχή στον διάλογο των «τοπικών κοινοτήτων» όπως και την παράδοση δύο διοικητών που κατηγορούνται για «τρομοκρατικές ενέργειες» στο Μιντανάο, με αποτέλεσμα τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και την φυγή χιλιάδων από την περιοχή.

Η μουσουλμανική ομάδα Σουάνα Μπαγκσαμόρο (Suana Bangsamoro –η Φωνή των Μόρο) θεωρεί όμως ότι η απόφαση της προέδρου Αρόγιο και του γραμματέα αμύνης Γκιλμπέρτο Τεοντόρο τζούνιορ να διακόψει της απευθείας συνομιλίες με το MILF θα οδηγήσει στην κλιμάκωση των βιαιοπραγιών μεταξύ των κοινοτήτων. Κατά δήλωση της προέδρου του Σουάνα Μπαγκσαμόρο, Αμιρά αλή Λιντασάν η διακοπή των απευθείας συνομιλιών με το MILF σημαίνει αντικατάσταση μιας σοβαρής ειρηνευτικής διαδικασίας με καθαρά ανοιχτό πόλεμο εναντίον των μουσουλμάνων. Η διακοπή των συνομιλιών και η ανάμειξη του φιλιππινέζικου στρατού στην δημιουργία παραστρατιωτικών ομάδων έχει ήδη οδηγήσει σε συγκρούσεις με αποτέλεσμα την φυγή χιλιάδων χριστιανών και μουσουλμάνων πολιτών, τον θάνατο πολλών εξ αυτών και την πυρπόληση περιουσιών.

H Λιντασάν υπογραμμίζει ότι, ο παραμερισμός των επιτροπών ανακωχής και των διεθνών ομάδων παρατηρητών, που δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα της πρώτης ειρηνευτικής ατζέντας για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, φαίνεται πως οδηγεί στην επαναδραστηριοποίηση της διαδικασίας Όπλαν Μπαντάι Λάγια (oplan bantay laya) που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για την καταπολέμηση του επαναστατικού κινήματος. Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε το 2002, με τον αποκλειστικό έλεγχο από την ίδια την Αρόγιο, με δύο βασικά χαρακτηριστικά: α) τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων με βίαιη καταπίεση των χωριών κοντά στα μέτωπα των ανταρτών που οδήγησαν σε δολοφονίες αθώων ανθρώπων και την εκτόπιση τους από την περιοχή αυτή σε μία άλλη, και β) τη δράση ομάδων θανάτου που είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία 680 ακτιβιστών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται αρχηγοί κομμάτων και πολιτικών οργανώσεων, καθώς και εργαζόμενοι σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μαζί με παπάδες, δημοσιογράφους και δικηγόρους, που άλλοι είχαν και άλλοι δεν είχαν σχέσεις με το Κομμουνιστικό Κόμμα Φιλιππίνων και το αντάρτικο.

Η διακοπή των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στις νότιες Φιλιππίνες έχει άμεση σχέση με τον αντιτρομοκρατικό νόμο που έχει επιβάλει η ιμπεριαλιστική Αμερική σε όλη την υφήλιο. Εξάλλου ήδη υπάρχουν αμερικάνικες στρατιωτικές δυνάμεις στις Φιλιππίνες με τη δικαιολογία της βοήθειας προς τον Φιλιππινέζικο στρατό κατά της τρομοκρατίας. Από την άλλη πλευρά το Μιντανάο είναι μια πλούσια σε πηγές πετρελαίου περιοχή που θέλουν να εκμεταλλευτούν τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ.

Λ.Β.

Ταϊλάνδη: μια ματιά στο σκηνικό της πρόσφατης πολιτικής κρίσης

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο πρωθυπουργός Samak Sundaravej (Σαμάκ Σουνταραβέζ) υποχρεώθηκε σε παραίτηση, μετά από διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης και από σχετική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που έκρινε ασυμβίβαστη την ιδιότητα του πρωθυπουργού με την παρουσίαση τηλεοπτικών εκπομπών (ο Σαμάκ όντως είχε εμφανιστεί στην τηλεόραση, ως παρουσιαστής εκπομπών με αντικείμενο τη μαγειρική). Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι τηλεοπτικές δραστηριότητες του Σαμάκ ήταν η αληθινή αιτία της απομάκρυνσής του από τον πρωθυπουργικό θώκο. Μακάρι να ήταν αυτά και μόνο τα «αμαρτήματα» των πολιτικών καριέρας, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Αυτό που εκτυλίσσεται στην Ταϊλάνδη, είναι μια ταξική σύγκρουση μεταξύ των φτωχών αγροτών της υπαίθρου και των προνομιούχων μεσοαστικών και μεγαλοαστικών στρωμάτων, τα χαρακτηριστικά της οποίας θα επιχειρήσουμε να σκιαγραφήσουμε με συντομία.

Στην Ταϊλάνδη, δυο βασικοί πόλοι εξουσίας είναι ο στρατός και το παλάτι. Ο βασιλιάς διαθέτει ευρύ κοινωνικό κύρος, ωστόσο τα προνομιούχα αστικά στρώματα είναι οι κύριοι υποστηρικτές του. Ο στρατός έχει μια μακρά παράδοση ανάμιξης στα πολιτικά πράγματα της χώρας, με πραξικοπήματα και μαζικές δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων, που συντελέστηκαν κυρίως κατά την περίοδο 1947 με 1992. Το 1973 ήταν η χρονιά του φοιτητικού κινήματος για τον εκδημοκρατισμό της χώρας («απόψε θα γίνει Ταϊλάνδη», έλεγαν οι Έλληνες διαδηλωτές τον Νοέμβρη του’73). Το κίνημα αυτό όμως υπέστη άγρια καταστολή το 1976 και πολλά στελέχη του, με αριστερό πολιτικό στίγμα, κατέφυγαν στη ζούγκλα και συγκρότησαν αντάρτικες ομάδες. Αργότερα, με την ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής, επέστρεψαν στη νόμιμη πολιτική δραστηριότητα και, κάποιοι από αυτούς, κατέλαβαν και υπουργικές θέσεις.

Η δεκαετία του’80 ήταν η περίοδος της ταχύρυθμης οικονομικής ανάπτυξης. Πολύς κόσμος έφευγε από την ύπαιθρο και η πρωτεύουσα Μπανγκόγκ γιγαντώθηκε. Το 1997 όμως ξέσπασε η χρηματιστηριακή κρίση, οι επενδύσεις μειώθηκαν δραματικά και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η φτώχεια και η ανεργία. Εκείνα τα χρόνια εμφανίστηκε ο λαϊκιστής πολιτικός Thaksin Sinawatra (Τακσίν Σιναουάτρα), η πολιτική του οποίου ευνόησε τα φτωχά κοινωνικά στρώματα και τους αγρότες, αλλά προκάλεσε τη δυσφορία των εύπορων αστικών στρωμάτων και του στρατού, ο οποίος εξακολουθεί να επιφυλάσσει για τον εαυτό του τον ρόλο του θεματοφύλακα του κοινωνικού status quo. Το 2006, ο Τακσίν ανατράπηκε με ένα «βελούδινο» στρατιωτικό πραξικόπημα και η αντιπολίτευση τον κατηγόρησε για διαφθορά.

Την περίοδο 2007 με 2008, έγινε σαφές ότι διαμορφώνονται δυο πόλοι στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας: ο ένας πόλος είναι οι φτωχοί αγρότες της υπαίθρου, με πολιτικό εκφραστή το Κόμμα Λαϊκής Εξουσίας (People Power Party, PPP). Και ο άλλος πόλος είναι τα προνομιούχα μεσοαστικά και ανώτερα αστικά στρώματα, με πολιτικό εκφραστή την Λαϊκή Συμμαχία για τη Δημοκρατία (Peoples Alliance for Democracy, PAD). Ωστόσο, σύμφωνα με την PAD, η δημοκρατία είναι για τους ολίγους και εκλεκτούς, κοινώς για τους «φραγκάτους». Πιο συγκεκριμένα, η PAD απορρίπτει την άμεση και καθολική ψηφοφορία για τους εκπροσώπους στο Κοινοβούλιο και υποστηρίζει ότι μια μεγάλη μερίδα βουλευτών θα πρέπει να διορίζονται από την πολιτεία, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι οι αγράμματοι αγρότες δεν ξέρουν τάχα ποιό είναι το συμφέρον τους. Στην πραγματικότητα είναι η επιρροή του PPP στην ύπαιθρο που ενοχλεί τους εγγράμματους αστούς και καλλιεργεί αυτές τις ελιτίστικες απόψεις περί δημοκρατίας. Το ίδιο το PPP είναι μια παράταξη στην οποία φαίνεται να συνυπάρχουν ριζοσπαστικά στοιχεία που προέρχονται από το κίνημα της δεκαετίας του’70, με συντηρητικά στελέχη με τα οποία κάποτε είχαν αναμετρηθεί ανοιχτά. Ο ίδιος ο Σαμάκ, που απομακρύνθηκε από την πρωθυπουργία τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπήρξε ένας συντηρητικός πολιτικός τα χρόνια του’70, που ανέκαθεν είχε καλές σχέσεις με το παλάτι και που τα τελευταία χρόνια υιοθέτησε ένα λαϊκίστικο προφίλ. Αυτός ο λαϊκισμός ήταν που έκανε την αντιπολίτευση να ξεσηκωθεί κατά το τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου και να ζητήσει την παραίτησή του, ενώ ο στρατός, που επανειλημμένα έχει καταστείλει λαϊκές κινητοποιήσεις, αυτή τη φορά αρνήθηκε να παρέμβει, σεβόμενος τάχα τη λαϊκή θέληση. Όσο για την «τυφλή» δικαιοσύνη, αυτή χρέωσε το ασυμβίβαστο στον Σαμάκ και τον εξανάγκασε σε παραίτηση. Ωστόσο, το PPP παραμένει στην εξουσία και, από τις 17 Σεπτεμβρίου, πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Somchai Wongsawat (Σομτσάϊ Ουονγκσάουατ).

Με αυτή τη σύντομη και αναπόφευκτα ελλειπτική και απλουστευτική παρουσίαση των τεκταινόμενων στην Ταϊλάνδη, πήραμε μια πρώτη γεύση της πολιτικής κατάστασης μιας χώρας, που πολύ λίγο απασχολεί τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, αλλά που αξίζει περισσότερη προσοχή από την πλευρά της κοινής γνώμης. Στο μέλλον θα έχουμε ευκαιρίες να επανέλθουμε.

Γ.Σ.

Πηγή: bbc.co.uk

Κίνα: σκόρπια στιγμιότυπα κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας

Η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο, το περασμένο καλοκαίρι, έφερε ξανά στην επιφάνεια εθνοτικές αντιθέσεις όπως το πρόβλημα του Θιβέτ και οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των Ουιγούρων. Τα γεγονότα αυτά έτυχαν της προσοχής του ελληνικού και διεθνούς τύπου και έδωσαν μια αποσπασματική το δίχως άλλο εικόνα μιας χώρας, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό απροσπέλαστη στο δυτικό κόσμο και που δεν είναι εύκολο να μελετηθεί σε βάθος.

Εδώ θα σταθούμε σε δυο άλλα περιστατικά ήσσονος σημασίας, που όμως είναι ενδεικτικά μιας έκρυθμης κοινωνικής κατάστασης και μιας διάχυτης λαϊκής δυσφορίας.

Τον περασμένο Ιούνιο, περίπου 30.000 άνθρωποι διαδήλωσαν και έβαλαν φωτιά σε κυβερνητικά κτίρια της επαρχίας Guizhou (Γκουϊζού). Οι διαδηλωτές κατήγγειλαν τις αρχές για συγκάλυψη της δολοφονίας μιας έφηβης. Η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι το κορίτσι αυτοκτόνησε, όμως η οικογένειά της είπε ότι δολοφονήθηκε από το γιο τοπικού παράγοντα, και αυτή η καταγγελία ήταν που κατέβασε τον κόσμο στους δρόμους. Σύμφωνα με τα κινέζικα κρατικά μέσα ενημέρωσης, συνελήφθησαν εκατό διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων «39 μέλη τοπικών συμμοριών». Συμμορίτες λοιπόν είναι αυτοί που κινητοποιούνται και διαμαρτύρονται, σύμφωνα με την άποψη των κρατούντων, και καλό θα είναι ο αναγνώστης αυτών των γραμμών να διατηρεί επιφυλάξεις ως προς την αξιοπιστία τέτοιων ισχυρισμών.

Μερικές εβδομάδες αργότερα, στην πόλη Kanmen (Κανμέν) της επαρχίας Zheijiang (Ζεϊγιάνγκ), εργάτες επιτέθηκαν σε αστυνομικό τμήμα, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για το ξυλοκόπημα συναδέλφου τους από ασφαλίτη. Το θύμα ήταν μετανάστης εργάτης που είχε πάει στο τμήμα για να καταθέσει μια μήνυση, και εκεί ξυλοκοπήθηκε και κρατήθηκε. Η κινητοποίηση του πλήθους κράτησε τρεις μέρες και, σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου Associated Press, έφτασαν στην πόλη τριακόσιοι αστυνομικοί για να επιβάλουν τάξη.

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν πολλές αναφορές για τοπικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην αχανή αυτή χώρα. Οι αιτίες θα πρέπει να αποδοθούν στη διαφθορά, στις βίαιες αρπαγές γης φτωχών χωρικών, στην κατάχρηση εξουσίας από την πλευρά των κρατούντων, καθώς και στο διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των λίγων πλούσιων και των πολλών φτωχών.

Γ.Σ.

Πηγή: http://libcom.org

Κυκλοφόρησε το Resistencias Νο 11

(κεντρική διάθεση: Τσαμαδού 13, Εξάρχεια, τηλ. 6974973917, 2103813928, e-mail: periodikoresistencias@yahoo.gr)


ΑΜΕΡΙΚΗ:Ειδήσεις, Βολιβία: Οι από κάτω εξακολουθούν να μένουν όρθιοι, Βολιβία: Μια συμμαχία χωρίς προηγούμενο νικάει την επίθεση της Δεξιάς, Ο Παναμάς δεν είναι αυτό που πολλοί πιστεύουν…, Μεταναστευτική κρίση στη Δομινικανή Δημοκρατία, Κολομβία: Η Συνολική Δράση ως στρατηγική πολέμου, Το «Φαινόμενο Κούβα», Η βραζιλιάνικη στρατιωτική χούντα στο ειδώλιο του κατηγορουμένου

ΕΥΡΩΠΗ: 5ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, Ολλανδία: Μια δυναμική απεργία στην καρδιά του καπιταλισμού, Ιταλία: Η κρίση βαθαίνει και η Αριστερά (ίσως) αφυπνίζεται, Πολωνία: Όταν η άμυνα μετατρέπεται σε επίθεση, Απεργία στα ναυπηγεία της Κωνσταντινούπολης, Μακεδονία: Συνέντευξη με τον Αναστάς Βανγκέλι, Η μετακομμουνιστική Ρουμανία, Βουλγαρία: Αποχαιρετισμός στον μετασοσιαλισμό;, Κύπρος: Δίκαια λύση! Δίκαια κοινωνία;

ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Με μυαλό και ψυχή. Σπάζοντας τον αποκλεισμό της Γάζας, «Δεν υπάρχουν φιλελεύθερες δυνάμεις κατοχής» Συνέντευξη με τον Ισραηλινό ακαδημαϊκό Ίλαν Πάπε

ΑΦΡΙΚΗ: Ειδήσεις, Η αφύσικη καταστροφή της Αφρικής, Οι πολιτισμοί της Αφρικής και η αποικιοκρατία (μέρος Β΄), Η «ανυπακοή» του Μαλάουι

ΑΣΙΑ: Ειδήσεις, Ταϊλάνδη: Μια ματιά στο σκηνικό της πρόσφατης πολιτικής κρίσης, Νεπάλ: Οι διαλεκτικοί σκόπελοι του Δρόμου Πρατσάντα

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ: ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Η αντιτρομοκρατική μιλάει για πιλοτική δίκη-Μια συζήτηση με τον δικηγόρο Σνάιντερ, Αντιτρομοκρατικός Αγώνας στα γερμανικά δικαστήρια

ΟΙ ΠΙΣΩ ΣΕΛΙΔΕΣ: Κοσμοπολιτισμός: Μια ιστορία για τον άρρωστο που νόμιζε πως ήταν γιατρός!, Σκέψεις για την παγκόσμια διατροφική κρίση, Ο Μισέλ Φουκώ και η Ιρανική Επανάσταση
Τρία σχόλια για τρεις επετείους

ΒΟΛΙΒΙΑ: «Αυτό που δεν κατάφερε η δεξιά το έκανε ο Έβο»

Συνέντευξη με τον Όσκαρ Ολιβέρα, ένα από τα σημαντικότερα στελέχη των βολιβιανών κινημάτων.

(18.10.08 - http://www.lahaine.org/index.php?p=33573)

Ο Ολιβέρα στήριξε την υποψηφιότητα του Έβο Μοράλες όμως πιστεύει πως τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονται σε μια από τις δυσκολότερες καταστάσεις που έχουν ποτέ αντιμετωπίσει «ακριβώς επειδή η κυβέρνηση αποκλείει, αγνοεί έως και περιφρονεί εκείνους που θέλουν να έχουν τη δική τους φωνή». Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλάει για την πόλωση που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση με τη δεξιά και τα εμβρυακά σημάδια που αρχίζουν να εμφανίζονται στην κοινωνία.

Μια επιφανειακή ματιά στη Βολιβία θα μπορούσε να οδηγήσει στη σκέψη πως τα κοινωνικά κινήματα, με την άνοδο του κοκαλέρο Έβο Μοράλες στην κυβέρνηση, βρίσκονται σε μια από τις καλύτερες στιγμές τους. Οι εικόνες δείχνουν μια κυβέρνηση η οποία εκφράζοντας τα λαϊκά στρώματα έρχεται αντιμέτωπη με τη δεξιά. Όμως υπάρχουν άλλες φωνές και διαφορετικές ματιές όσον αφορά την κατάσταση οι οποίες κάνουν πιο σύνθετη και με περισσότερες αποχρώσεις αυτήν την πόλωση.

«Εδώ και 30 χρόνια συμμετέχω στους αγώνες ως συνδικαλιστής του εργατικού κινήματος, ως εργάτης στον τομέα του φυσικού αερίου, ως εκπρόσωπος σημαντικών κοινωνικών κινημάτων όμως, ειλικρινά, ποτέ δεν έχω βρεθεί σε μια κατάσταση τόσο δύσκολη όπως αυτήν που αντιμετωπίζουμε σήμερα κινήματα που μια ζωή ολόκληρη αγωνιζόμαστε, κι αυτό εξ΄ αιτίας της σύγχυσης που επικρατεί και λόγω του ότι νοιώθουμε αποκλεισμένοι, αγνοημένοι, ξεχασμένοι μέχρι και περιφρονημένοι».

Ο Όσκαρ Ολιβέρα είναι ηγετικό στέλεχος της Ομοσπονδίας Εργοστασιακών Εργατών της Κοτσαμπάμπα και υπήρξε εκπρόσωπος του Συντονιστικού για την Υπεράσπιση του Νερού και της Ζωής που οργάνωσε τον Πόλεμο του Νερού το 2002, μια λαϊκή εξέγερση που κατάφερε να σημαδέψει την ιστορία του νεοφιλελευθερισμού στη Βολιβία και να αναστρέψει την ιδιωτικοποίηση του νερού η οποία περιελάμβανε – αν και μοιάζει με ανέκδοτο – την ιδιωτικοποίηση και των νερών της βροχής.

Οι αγώνες εκείνοι, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, άνοιξαν τον δρόμο για την υποψηφιότητα του Έβο Μοράλες ο οποίος ανέλαβε την προεδρία της χώρας τον Ιανουάριο του 2006. Και την οποία ο Ολιβέρα στήριξε χωρίς να μπορεί να φανταστεί πως, λίγο καιρό αργότερα, θα ερχόταν αντιμέτωπος με μια κατάσταση τόσο κρίσιμη στην οποία, αισθάνεται επιπλέον πως τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονται σε μια φάση αδυναμίας από τις σοβαρότερες που έχει δει.

Πως κρίνεις την κατάσταση στη Βολιβία;

Κατ΄ αρχήν, αρκετά εμβληματικά τμήματα των κοινωνικών αγώνων οδηγήθηκαν στην κυβέρνηση είτε ως δημόσιοι λειτουργοί είτε ως ανεπιφύλακτοι υποστηρικτές του κρατικού μηχανισμού. Το MAS (Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό) συσπειρώνει μια σειρά κόσμου διαφορετικών απόψεων, από νεοφιλελεύθερους μέχρι τροτσκιστές. Και γι΄ αυτό ακολουθεί μια τακτική ζικ-ζακ. Εμείς συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε την αυτόνομη φωνή των εργαζομένων, του απλού κόσμου. Όμως η δυσκολία βρίσκεται ακριβώς στο γεγονός πως τα κοινωνικά κινήματα έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό τη δική τους φωνή και δράση απέναντι στον κρατικό μηχανισμό.

Η δημόσια εικόνα που προβάλλεται είναι αυτή της κυβέρνησης που έρχεται αντιμέτωπη με τμήματα της δεξιάς που φαίνεται να αποτελούν απειλή.

Νομίζω πως κατά βάθος η σύγκρουση που αναπτύσσεται είναι για το ποιος έχει τον έλεγχο του κράτους, από την ολιγαρχία μέχρι το MAS το οποίο, κυρίως, εγώ θα έλεγα αποκλειστικά, ενδιαφέρεται να εξασφαλίσει την επανεκλογή του Έβο Μοράλες. Η βάση μιας ισχυρής εξουσίας νομίζω πως βρίσκεται στο ζήτημα της γης κι αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι ζήτημα που επιλύεται με ένα δημοψήφισμα. Αυτό, αργά ή γρήγορα, θα αποτελέσει σκηνικό σύγκρουσης. Σήμερα όμως αυτό που βλέπουμε είναι μια ατζέντα, αποτέλεσμα συμφωνίας ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, η οποία βρίσκεται έξω από το όριο των ζητημάτων που ο κόσμος πίστευε πως έπρεπε να τεθούν προς διαπραγμάτευση.

Ποια είναι η ατζέντα που συμφωνήθηκε ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση;

Μέρος της ατζέντας είναι ο Άμεσος Φόρος Υδρογονανθράκων (IDH) ο οποίος αφορά τα έσοδα από την παραγωγή υδρογονανθράκων που προέκυψαν από τα συμβόλαια που ο Έβο Μοράλες ξεκίνησε να υπογράφει με τις πολυεθνικές εταιρίες από τον Μάιο του 2006, και που σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν εθνικοποίηση, απλώς τους αφαιρούν ένα μέρος των εσόδων προς όφελος του κράτους. Το επίμαχο ζήτημα είναι ποιος και με ποιο τρόπο καθορίζει τον προορισμό αυτών των εσόδων. Διαπραγματεύονται πόρους ως λάφυρα και όχι με την οπτική μιας πραγματικής εθνικοποίησης.

Πως την αντιλαμβάνεστε;

Από την πλευρά των κοινωνικών κινημάτων έχουμε την άποψη πως οι φόροι των υδρογονανθράκων έπρεπε να κατευθύνονται προς την «ανασύσταση» μιας δημόσιας επιχείρησης με ισχυρό κοινωνικό έλεγχο και όχι σε μια κρατική επιχείρηση όπως η σημερινή, η οποία έχει καταληφθεί από ένα πολιτικό κόμμα και της οποίας η διαχείριση αποτελεί άβατο για τον λαό. Πιστεύουμε πως πρέπει, κατ΄ αρχήν, να τεθεί σε διαφορετική οικονομική βάση ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης με άλλη οπτική. Όχι μια οπτική καπιταλιστική αλλά μια οπτική που να στρέφεται στις κοινότητες που παράγουν, στα συνδικάτα, ικανή να ενισχύσει τη μικρή αγροτική οικονομία και να εγγυηθεί σε βάθος χρόνου την ευημερία του λαού.

Tι γίνεται με την οπτική αυτή;

Αυτό που έκανε η κυβέρνηση είναι να καθιερώσει μια σειρά από επιδόματα (όπως το επίδομα στους συνταξιούχους γνωστό ως Renta Dignidad- Επίδομα Αξιοπρέπεια) που επί της ουσίας δείχνουν πως τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες καταναλώνονται χωρίς μια οπτική που βλέπει στο αύριο αλλά εντάσσονται στους μηχανισμούς της εκλογικής καμπάνιας. Επιπλέον, δεν υπάρχει κοινωνικός έλεγχος στο ότι γίνεται, κανένας δεν γνωρίζει ποια είναι τα έσοδα ούτε οι προοπτικές. Βρισκόμαστε λοιπόν απέναντι σε μια διαμάχη γι΄ αυτά τα έσοδα, όπου, από τη μια πλευρά η δεξιά θέλει να τα διαχειριστεί με τον γνωστό κυνικό και διεφθαρμένο τρόπο ενώ από την άλλη η κυβέρνηση τα χρησιμοποιεί για να ισχυροποιήσει τη θέση της σε εκλογικές καμπάνιες.

Σύνταγμα = επανεκλογή;

Για τον Ολιβέρα υπάρχει ακόμα ένα ζήτημα διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τη δεξιά: «Η κυβέρνηση προτείνει στην ολιγαρχία τη συμβατότητα του νέου συντάγματος με τις αυτονομιστικές της απαιτήσεις γεγονός που, κατά τη γνώμη μας, ανοίγει τις πόρτες στη δεξιά να περάσει τις μεταρρυθμίσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντά της, ενώ την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση αρνείται να ανοίξει το σύνταγμά της στην αριστερά για να διευκρινίσει και να συζητήσει ουσιαστικά ζητήματα όπως η οικοδόμηση μιας θεσμικότητας που να επιτρέπει στο λαό να ελέγχει, να συμμετέχει και να λαμβάνει αποφάσεις όσον αφορά τα δημόσια πράγματα».

Μα η κυβέρνηση επιμένει πως ακριβώς αυτό το στοιχείο της μεγαλύτερης συμμετοχής είναι που κατοχυρώνεται στο νέο Σύνταγμα.

Όχι, αυτό είναι εντελώς παραπλανητικό. Αρκετός κόσμος δεν μιλάει γιατί φοβάται τις προσβολές και τις επιθέσεις που εξαπολύει η κυβέρνηση σε κάθε κριτική φωνή που ακούγεται, τους μειωτικούς χαρακτηρισμούς, αλλά σε κάθε περίπτωση πιστεύω – αν και μου στοιχίζει πολύ αυτό που λέω – πως αυτό το Σύνταγμα αποσκοπεί απλά και μόνο στην επανεκλογή του Έβο Μοράλες για να συνεχίζει να κυβερνά χωρίς να αλλάζει απολύτως τίποτα, χωρίς μια πραγματική αλλαγή στη ζωή του κόσμου.

Καμία αλλαγή;

Νομίζω πως εφαρμόζουν μια ρεφορμιστική γραμμή, αυτό δεν θα ήταν κακό όμως, προς τι τόσο μεγάλα λόγια για καπιταλισμό και ιμπεριαλισμό όταν, στην πράξη, το σχέδιο της κυβέρνησης εκφράζει καπιταλιστικές πολιτικές και παραχωρεί τους φυσικούς μας πόρους στις πετρελαϊκές και εξορυκτικές πολυεθνικές; Εξακολουθούν να παραχωρούν σε εταιρίες μεγάλα ορυχεία προς εκμετάλλευση παρόλο που συνεχίζουν να εκτοπίζουν κοινότητες και να μολύνουν τα νερά μας.

Διαπιστώνουμε λοιπόν πως, με έναν πολύ συγκαλυμμένο τρόπο, αυτό που δεν κατάφεραν οι κυβερνήσεις της δεξιάς, το κάνει ο Έβο Μοράλες, όπως το κάνουν επίσης κυβερνήσεις της Αμερικής μας που χαρακτηρίζονται ως αριστερές. Η Βραζιλία, για παράδειγμα, με τις μεγάλες υδροηλεκτρικές της εγκαταστάσεις στην βορειοδυτική Βολιβία που θα επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή πολλών κοινοτήτων ενώ θα προκαλέσουν μια τεράστια περιβαλλοντική αλλαγή. Εγώ πιστεύω πως ο ιμπεριαλισμός είναι πολύ ευχαριστημένος με τα όσα κάνουν αυτές οι κυβερνήσεις, είναι αυτό που δεν θα είχαν καταφέρει να κάνουν δεξιές κυβερνήσεις λόγω της ισχυρής κοινωνικής αντίστασης. Ταυτόχρονα, η πόλωση που δημιουργείται δεν αφήνει έδαφος για να σκεφτούμε και να συζητήσουμε σοβαρά με την κυβέρνηση, πρόσωπο με πρόσωπο, για τα ζητήματα αυτά. Βρισκόμαστε διαρκώς σε μια κατάσταση όπου πρέπει να ταχθούμε με μια πλευρά και να κρατήσουμε το στόμα κλειστό.

Και αν κάποιος αποδεχτεί τη λογική της πόλωσης απλώς πρέπει να πει: καλύτερα η κυβέρνηση παρά η δεξιά.

Ακριβώς, εάν όμως ρωτήσεις τον κόσμο στις λαϊκές γειτονιές, τους εργάτες, τη μεσαία τάξη, τους ανέργους, πολλοί θα σου πουν πως από τότε που ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση τίποτα δεν άλλαξε, ή ακόμα πως η κατάσταση είναι χειρότερη. Λένε πως η κυβέρνηση ασχολείται μόνο με ένα μέρος του πληθυσμού, τους ιθαγενείς αδελφούς μας, που για αιώνες ολόκληρους ήταν αποκλεισμένοι. Αυτό θα ήταν πολύ δίκαιο, όμως ο λαός έχει και άλλα τμήματα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ασκείται μια παραδοσιακή πολιτική, στήνεται ένα σκηνικό υποτιθέμενου διαλόγου στο οποίο συμμετέχουν μόνον ειδικοί και τοπικοί πολιτικοί παράγοντες που, στο δικό μας όνομα, διαπραγματεύονται τις πολιτικές που συμφέρουν τους ίδιους χωρίς να επιλύουν τα προβλήματα του κόσμου. Αυτό δημιουργεί ένα κλίμα θλίψης και απογοήτευσης απέναντι σε μια κυβέρνηση εντελώς κουφή που αποδέχεται μόνο κινήματα υποταγμένα. Και εκείνους που δεν είναι διατεθειμένοι να υποταχθούν μας κατηγορεί ως φιλοϊμπεριαλιστές, πουλημένους ή δεξιούς. Το ν΄ ακούς αυτούς τους χαρακτηρισμούς από το στόμα ενός αδελφού, από μια κυβέρνηση που εμείς βγάλαμε, είναι πολύ επώδυνο.

Οι αγνοημένοι

Ο Ολιβέρα θυμάται πως ο ίδιος, ο Φελίπε Κίσπε - ιθαγενής Αϋμάρα και οι κοκαλέρος Έβο Μοράλες και Διονύσιο Νούνιες είχαν χαρακτηριστεί από τα μέσα ενημέρωσης, τη δεξιά και τους παραδοσιακούς πολιτικούς ως οι τέσσερις καβαλάρηδες της Αποκάλυψης. «Όταν μας αποκαλούσαν έτσι νοιώθαμε καλά γιατί ξέραμε πως μας φοβόντουσαν. Όταν όμως μια κυβέρνηση όπως αυτή που έχουμε σήμερα μιλάει με αυτόν τον τρόπο, είναι πολύ βαρύ. Αυτός που σε προσβάλει είναι ένας αδελφός».

Γι’ αυτό καταλήγει: «Εδώ και 30 χρόνια συμμετέχω στους αγώνες ως συνδικαλιστής του εργατικού κινήματος, ως εργάτης στον τομέα του φυσικού αερίου, ως εκπρόσωπος σημαντικών κοινωνικών κινημάτων όμως, ειλικρινά, ποτέ δεν έχω βρεθεί σε μια κατάσταση τόσο δύσκολη όπως αυτήν που αντιμετωπίζουμε σήμερα κινήματα που μια ζωή ολόκληρη αγωνιζόμαστε, κι αυτό εξ αιτίας της σύγχυσης που επικρατεί και λόγω του ότι νοιώθουμε αποκλεισμένοι, αγνοημένοι, ξεχασμένοι μέχρι και περιφρονημένοι».

Μια στάση που φαίνεται να τον απογοητεύει ιδιαίτερα είναι αυτή του αντιπροέδρου Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα: «στην Κοτσαμπάμπα βγήκαμε στους δρόμους να διαμαρτυρηθούμε για απολύσεις. Προχωρήσαμε σε συγκεκριμένες ενέργειες, απεργίες, κινητοποιήσεις κ.λπ. ενάντια στις εταιρίες που απέλυσαν εργαζόμενους και οι οποίες είναι εταιρίες που έχουν εμπορικές σχέσεις με το κράτος. Ο κύριος αυτός (Γκαρσία Λινέρα) δήλωσε πως μας χρηματοδοτεί η δεξιά! Λες και δεν μας ήξερε, λες και δεν ήξερε πόσο δίκαια ήταν τα αιτήματά μας. Είναι ο ίδιος που όταν βγήκε από τη φυλακή, βρήκε καταφύγιο εδώ, μαζί μας, όπως και ο Έβο Μοράλες, ανάμεσα στους εργάτες. Τον αγκαλιάσαμε με γενναιοδωρία και είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή και να γνωρίσει μεγάλη γκάμα εμπειριών και απόψεων. Μπόρεσε να αποκτήσει μια πιο ευρεία οπτική για τη χώρα. Αναμίχθηκε στον Πόλεμο του Νερού και εμείς οι εργάτες πιστεύαμε πως ήταν μέλος της δικής μας οικογένειας. Ίσως η αντίδρασή του να οφείλεται στο ότι δεν επιτρέψαμε να μας δελεάσουν ούτε χρήματα ούτε κυβερνητικά πόστα. Εκείνοι που σήμερα δείχνουν τόση υπεροψία από τις κυβερνητικές τους θέσεις είναι οι ίδιοι που μοιράστηκαν μαζί μας αγωνίες και όνειρα».

Μελλοντικά υβρίδια

Υπάρχουν αλλαγές και μετακινήσεις, πιστεύει ο Ολιβέρα, που εμφανίζουν τα δικά τους ιδιαίτερα σημάδια... «Εμείς δεν αλλάξαμε ιδέες. Ούτε τα νούμερα των τηλεφώνων μας. Εκείνοι ακόμα και αυτά τα άλλαξαν».

Πως θα χαρακτήριζες τη δεξιά που έχει απέναντί της η κυβέρνηση;

Είναι μια ολιγαρχία που στηρίζεται στην απάτη, όργανο των πετρελαϊκών πολυεθνικών και στενή σύμμαχος με τις κολομβιανές μαφίες. Είναι τμήματα που όλοι γνωρίζουμε καλά, απέναντι στα οποία η κυβέρνηση κρατάει μια στάση παθητική, δεν έχει πρόθεση να προστατέψει τον κόσμο. Η ίδια η εκπρόσωπος του Πάντο, που είναι κυβερνητική, όταν έγινε η σφαγή (18 αγρότες δολοφονήθηκαν στις 11 Σεπτέμβρη 2008) δήλωνε κλαίγοντας πως η κυβέρνηση τους έχει εγκαταλείψει. Έχω την αίσθηση πως κάποια στελέχη της κυβέρνησης δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τη ζωή των φτωχών. Ασχολούνται με διαλόγους, με διαπραγματεύσεις και με το να διατηρήσουν τις θέσεις και την εξουσία τους.

Η κατάσταση που περιγράφεις μοιάζει χωρίς διέξοδο.

Όχι, είμαστε σε μια περίοδο που ο λαός βρίσκεται σε σύγχυση όμως, παρά τις δυσκολίες πρέπει να τη δούμε περισσότερο ως πρόκληση. Δεν εγκαταλείπουμε τα όνειρά και τις ελπίδες μας, πιστεύουμε πως σιγά - σιγά γίνεται αντιληπτό αυτό που συμβαίνει και τελικά όλοι θα καταλάβουμε πως έχουν τα πράγματα. Το μεγάλο λάθος θα ήταν να μείνουμε αόρατοι, να αποδεχτούμε τη σιωπή. Πρέπει να αγωνιστούμε για να μπορούν εκείνοι που πάλεψαν γι αυτή την αλλαγή να έχουν φωνή, να μπορούν να εκφράζονται.

Ήδη έχουν αρχίσει να σημειώνονται κινητοποιήσεις αγροτών οι οποίοι ανακτούν την ικανότητα έκφρασης της αγανάκτησής τους, απέναντι στα γεγονότα του Πάντο, για παράδειγμα, ή τις επιθέσεις της δεξιάς στη Σάντα Κρους. Και ο κόσμος κινητοποιείται χωρίς πια να αισθάνεται εξαρτημένος από την κυβέρνηση, υπάρχει μια επανάκτηση της δικής του αυτόνομης ικανότητας δράσης. Αυτό μας εμψυχώνει, είναι πολύ ελπιδοφόρο. Η κυβέρνηση προφανώς θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει το οτιδήποτε προς όφελός της. Όμως το γεγονός πως ο κόσμος αρχίζει να ανακτά την ικανότητά του να σκέφτεται και να εκφράζεται γεννάει νέες ελπίδες.-

(μτφ. περιοδικό Resistencias)

Η Άλλη Κολομβία

του Raul Zibechi (La jornada, 24.10.08)

«Κάτι νέο μαγειρεύεται στη χώρα», λέει ο Αλφρέδο Μολάνο, δημοσιογράφος και κοινωνιολόγος, ο οποίος αντιμετωπίζει συνεχείς διώξεις από το καθεστώτος Ουρίμπε επειδή λέει αυτό που βλέπει και δίνει φωνή σ΄ αυτό που αισθάνονται εκατομμύρια κολομβιανοί, για τους οποίους, τα μέσα ενημέρωσης κρατούν τις πόρτες κλειστές. Δεν το λέει σε ασφαλές περιβάλλον κάποιων κλειστών γραφείων, αλλά σε δημόσιο χώρο, στο Φόρουμ Αλληλεγγύης της Μοράβια, μιας φτωχογειτονιάς του Μεδεγίν. Μια αστική περιφέρεια που έστησαν εκτοπισμένοι από τους συνεχείς πολέμους, που απλώνεται σε μια τεράστια πλαγιά από σκουπίδια και που αποδεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτική, χάρη σε ένα εντυπωσιακό εσωτερικό δίκτυο αλληλεγγύης.

Το νέο στοιχείο, είναι το εύρος, η έκταση και το βάθος της διαμαρτυρίας και κυρίως η σύγκλιση των πρωταγωνιστών οι οποίοι καταφέρνουν να βγάλουν «εκτός λογικής» την κυβέρνηση Ουρίμπε. Οι απεργίες που παίρνουν μεγαλύτερη δημοσιότητα στα μέσα ενημέρωσης είναι αυτές του δημόσιου τομέα που αφορούν μισθολογικά αιτήματα, όπως αυτή των δικαστικών, η οποία οδήγησε την κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης». Ακολούθησαν οι υπάλληλοι του Γενικού Αρχείου του Κράτους, εκπαιδευτικοί, μεταφορείς ιδιοκτήτες μεγάλων φορτηγών και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι βλέπουν τους μισθούς τους να εξανεμίζονται από τις συνεχείς αυξήσεις των τιμών. Δεν χωράει αμφιβολία πως αυτό που δεν αφήνει τους ισχυρούς να κλείσουν μάτι, είναι η σύγκλιση των από κάτω.

Στις 15 του περασμένου Σεπτέμβρη ξεκίνησε η απεργία 10.000 εργατών στις φυτείες του ζαχαροκάλαμου που βρίσκονται στο διαμέρισμα Βάγιε ντε Κάουκα και οι οποίοι δουλεύουν εξαντλητικά σε συνθήκες φεουδαρχίας. Οι εργάτες, στην πλειοψηφία τους αφροκολομβιανοί, ξυπνούν στις 4 τα χαράματα, δουλεύουν από τις 6 το πρωϊ μέχρι τις 5 το απόγευμα κάτω από έναν τρομακτικό ήλιο και κατά τις 8 το βράδυ φτάνουν στα σπίτια τους, μετά από περίπου 5.400 «ματσετιές» (1) και έχοντας εισπνεύσει τεράστιες ποσότητες καπνού από το κάψιμο που ακολουθεί μετά την κοπή του ζαχαροκάλαμου και glisofato, ισχυρό και δηλητηριώδες φυτοφάρμακο που χρησιμοποιείται στις φυτείες. Κερδίζουν λίγο παραπάνω από τον ελάχιστο μισθό, πληρώνουν από την τσέπη τους την ασφάλειά τους, τα εργαλεία που χρησιμοποιούν, τα ρούχα της δουλειάς και τα μεταφορικά τους. Κάθε απόγευμα, η Παναμερικάνα, εθνικός δρόμος ανάμεσα στο Κάλι και Ποπαγιάν, γεμίζει από ψηλόλιγνες μελαχρινές φιγούρες που παραπαίουν σαν ζόμπι μετά από μια εγκληματικά εξαντλητική ημέρα εργασίας.

Η απεργία των φτωχότερων από τους φτωχούς άφησε έκπληκτους τους πάντες τόσο λόγω της διάρκειάς της όσο και της μαζικής συμμετοχής των μελών του συνδικάτου Sinalcorteros. Για την κυβέρνηση και την Ένωση Καλλιεργητών Ζαχαροκάλαμου η απεργία αποτελεί πρόβλημα καθώς οδήγησε στην εισαγωγή ζάχαρης από το Εκουαδόρ και τη Βολιβία, παρέλυσε την παραγωγή αιθανόλης και ανέβασε την τιμή της βενζίνης

- από τα διαλυμένα μπράτσα των εργατών του ζαχαροκάλαμου βγαίνει η αιθανόλη για τα αυτοκίνητά τους. Ίσως αυτός να ήταν ο λόγος που ο υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας (η ειρωνεία των από πάνω) δήλωσε πως η απεργία δεν αποτελεί έκφραση κοινωνικού προβλήματος αλλά εκδήλωση διαμαρτυρίας εγκληματιών, και κατηγόρησε τους εργάτες πως άφησαν να διεισδύσουν στις γραμμές τους οι FARC.

Οι εργάτες έχουν ως αίτημα να υπογράφουν σύμβαση εργασίας απ΄ ευθείας με τις εταιρείες -σήμερα είναι υποχρεωμένοι να συμμετέχουν σε συνεταιρισμούς που δεν λειτουργούν παρά ως χρηματιστήρια εργασίας για να ρίχνουν τους μισθούς- να πληρώνονται τα μεροκάματα που χάνονται με ευθύνη των εταιρειών όταν αποφασίζουν να διακόψουν τη συγκομιδή καθώς και εκείνα που χάνουν για λόγους υγείας –περίπου 200 εργάτες κάθε χρόνο υφίστανται κάποιας μορφής αναπηρία από εργασιακά ατυχήματα. Απαιτούν, επίσης, να αποσυρθούν οι κινητές πλάστιγγες που ζυγίζουν την παραγωγή «γέρνοντας» προς το μέρος των αφεντικών και οι μηχανές κοπής που κάθε μια αντικαθιστά 150 εργαζόμενους, καθώς και αύξηση μισθών κατά 30%.

Την επέτειο των 516 χρόνων αντίστασης, στις 12 του περασμένου Οκτώβρη, ξεκίνησε η Μίνγκα (2) των Λαών που ξανάπιανε το νήμα του Πρώτου Περιφερόμενου Συνεδρίου των Λαών για τη Ζωή, τη Χαρά, τη Δικαιοσύνη, την Ελευθερία και την Αυτονομία, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβρη του 2004 και από το οποίο προέκυψε ως Ιθαγενική και Λαϊκή Προσταγή: αγώνας ενάντια στο Σύμφωνο Ελεύθερου Εμπορίου με τις ΗΠΑ, ένα σύμφωνο «ανάμεσα σε αφεντικά και ενάντια στους λαούς», κατάργηση των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που υποβάλλουν τους λαούς σε αποκλεισμούς και εξαφάνιση, «φτάνει πια τόσος τρόμος από το Σχέδιο Κολομβία (…) που η επέλασή του στη γη μας σκορπίζει το θάνατο και προκαλεί χιλιάδες εκτοπισμένους», τήρηση των συμφωνιών που υπέγραψαν με το Κράτος με αφορμή την σφαγή του Νίλου το 1991, όπου δολοφονήθηκαν 20 ιθαγενείς Νάσα, και διαμόρφωση μιας Ατζέντας των Λαών, η οποία θα προκύψει «όταν θα μοιραστούμε και θα νοιώσουμε σαν δικό μας τον πόνο και τον παλμό, και άλλων λαών και αγώνων».

Η Μίνγκα, συλλογική δουλειά στον κόσμο των Άνδεων, ξεκίνησε στη μια πλευρά της Παναμερικάνα (στον Δήμο Λα Μαρία, Πιενταμό) όπου, πάνω από 10.000 ιθαγενείς, κυρίως Νάσα, οι οποίοι είναι οργανωμένοι στην CRIC (Περιφερειακό Ιθαγενικό Συμβούλιο της Κάουκα) και την ACIN (Ένωση Ιθαγενικών Αρχών της Βόρειας Κάουκα), εγκατέστησαν μια Περιοχή Ειρήνης, Συνύπαρξης και Διαλόγου. Στη συνέχεια έκοψαν την εθνική οδό γεγονός που προκάλεσε βίαιη καταστολή από τις Ένοπλες Δυνάμεις και άφησε πίσω της 2 νεκρούς και πάνω από 90 τραυματισμένους ιθαγενείς, στην πλειοψηφία τους από σφαίρες. Η βίαιη καταστολή δεν κατάφερε να τους διαλύσει, αντίθετα, προκάλεσε την πλατύτερη στήριξη της Κολομβίας των από κάτω.

Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με τις αρχές, η Μίνγκα ξεκίνησε πορεία προς την πόλη Κάλι όπου θα ενωθούν με τους απεργούς εργάτες του ζαχαροκάλαμου και άλλους τομείς εργαζομένων που συμμετέχουν στην CUT (3). 12.000 ιθαγενείς προστατευόμενοι από την Ιθαγενική Φρουρά που οι ίδιοι έχουν οργανώσει προβλέπεται να φτάσουν στις 27 Οκτωβρίου στην τρίτη σε μέγεθος πόλη της χώρας αφού πορευτούν 100 χιλιόμετρα μέσα από πλούσιες πεδιάδες στρωμένες με ζαχαροκάλαμο. Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι το γεγονός πως, η Μίνγκα των Λαών μετατρέπεται σε πόλο διάθρωσης των από κάτω χωρίς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, συνάντηση σε δρόμους αγώνα, σύγκλιση πολλαπλών χειμάρρων που αρχίζουν να διαμορφώνουν την τεράστια κοίτη της Άλλης Κολομβίας. Ένας από τους χειμάρρους, η απεργία που κήρυξε η CUT για τις 24 του Οκτώβρη.

Οι καταγγελίες είναι εντυπωσιακές. Μόνον οι ιθαγενείς καταγγέλλουν ότι τα τελευταία 6 χρόνια της κυβέρνησης Ουρίμπε, δολοφονήθηκαν 1.243 (χίλιοι διακόσιοι σαράντα τρεις) ιθαγενείς από τους πάνω από 100 ιθαγενείς λαούς που υπάρχουν στην Κολομβία και 54.000 εκτοπίστηκαν από τα εδάφη τους. Τις τελευταίες 15 ημέρες οι νεκροί φτάνουν ήδη τους 19. «Όλοι είμαστε εργάτες ζαχαροκάλαμου, όλοι είμαστε ιθαγενείς» αναφέρει ανακοίνωση της ACIN. Η εμπειρία από την μακρά ιστορία αγώνων του λαού Νάσα, έχει δείξει πως «κανένας κοινωνικός τομέας από μόνος του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις πολιτικές εκμετάλλευσης

και καθυπόταξης που, εκείνοι που βρίσκονται στην εξουσία, επιβάλλουν».

Η Μίνγκα είναι ο τρόπος που οι από κάτω αποφάσισαν «να συγχρονίσουν τον λόγο και να τον μετατρέψουν σε δρόμο». Κάνουν μόλις τα πρώτα τους βήματα. Και είναι βήματα που χαράζουν πορεία και αφήνουν ίχνη.-

1.- Ματσέτα: το σημαντικότερο εργαλείο των αγροτών της

Αμερικανικής Ηπείρου, κάτι σαν δρεπάνι αλλά σε σχήμα μεγάλου

μαχαιριού.

2.- Μinga: συλλογική εργασία για τους ιθαγενείς λαούς της περιοχής των

Άνδεων.

3.- CUT: Γενική Ένωση Εργαζομένων, η δυναμικότερη από τις

υπάρχουσες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες.

ΚΟΛΟΜΒΙΑ, παραιτήσεις και σκάνδαλα...

Παραιτήθηκε ο επικεφαλής του Στρατού της Κολομβίας

Την Τρίτη 4 Νοεμβρίου ο επικεφαλής του κολομβιανού Στρατού, στρατηγός Μάριο Μοντόγια, υπέβαλλε την παραίτησή του εν μέσω ενός σκανδάλου εξωδικαστικών εκτελέσεων οι οποίες, σύμφωνα με τα στοιχεία, διαπράχθηκαν από μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο στρατηγός, ο οποίος προβλήθηκε ιδιαίτερα από τα μέσα ενημέρωσης μετά την επιχείρηση απελευθέρωσης της Ίγκριντ Μπετανκούρ, υπέβαλλε την παραίτησή του πέντε ημέρες μετά την απόφαση του προέδρου της χώρας Άλβαρο Ουρίμπε, να προχωρήσει στην αποστράτευση27 αξιωματούχων και υπαξιωματικών, λόγω των στοιχείων που προέκυψαν από έρευνα σχετικά με την εξαφάνιση και στη συνέχεια τη δολοφονία περίπου 20 νεαρών από τα περίχωρα της Μπογοτά. Οι παραπάνω απλώς αποστρατεύτηκαν, με βάση τις μέχρι σήμερα πληροφορίες, δεν προβλέπεται περαιτέρω δικαστική διαδικασία για απόδοση ευθυνών. Η ατιμωρησία στην Κολομβία υπερβαίνει το 95%. Πρόσφατα, η Ανώτατη Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ, NavyPillay, ανακοίνωσε πως οι εξωδικαστικές εκτελέσεις -αναφερόμενη στις δολοφονίες που διαπράττουν στρατιωτικοί στην Κολομβία-μπορούν να θεωρηθούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να προκαλέσουν την παρέμβαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, εάν η Δικαιοσύνη της χώρας δεν αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα θέτοντας τέρμα στις σφαγές. Ο υπουργός Άμυνας της χώρας,Μανουέλ Σάντος, στην τελευταία σύνοδο της σχετική επιτροπή της Γερουσίας, αναγνώρισε«ότι έχουν διαπραχθεί εκτελέσεις από μέλη των σωμάτων ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων και ως επικεφαλής οφείλει να το παραδεχτεί».

Το παρακάτω άρθρο είναι αρκετά κατατοπιστικό σχετικά με το ζήτημα

Το σκάνδαλο των «ψευδών θετικών αποτελεσμάτων» του Simone Bruno, 30.10.08, www.alainet.org

«…Αυτή η κατάσταση επέτρεψε σε κάποια άτομα να διαπράξουν εγκλήματα, εγκλήματα που υπήρξαν αποτέλεσμα σκευωρίας ανάμεσα σε εγκληματίες και μέλη του Στρατού, εγκλήματα που είχαν ως στόχο να δολοφονήσουν αθώους για να δημιουργήσουν την εντύπωση πως στη συγκεκριμένη περιοχή οι εγκληματίες αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, όταν οι πραγματικοί εγκληματίες δεν ήταν άλλοι από εκείνους που συνεργάστηκαν με τον Στρατό για να διαπράξουν αυτά τα εγκλήματα…». Αυτή η εκπληκτική δήλωση δεν ανήκει σε κάποιο ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κραυγάζει κόντρα στο ρεύμα αλλά στον πρόεδρο της Δημοκρατίας της Κολομβίας, Άλβαρο Ουρίμπε Βέλες ο οποίος,σύμφωνα με το Σύνταγμα, είναι, επίσης, ο ανώτατος Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Η φράση συνοδεύτηκε από την αποστράτευση από τα καθήκοντά τους 20 αξιωματούχων –συμπεριλαμβανομένων 3 στρατηγών- και 7 υπαξιωματικών. Γεγονός χωρίς προηγούμενο στην Κολομβία. Σύμφωνα με τον πρόεδρο, ο οποίος απευθύνθηκε στον λαό τα ξημερώματα της Τετάρτης 30 Οκτωβρίου, συνοδευόμενος από τον υπουργό Άμυνας Μανουέλ Σάντος και τον στρατηγό Φρέντυ Παδίγια, επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων, οι ευθύνες των στρατιωτικών ήταν ιδιαίτερα βαριές. Μια εσωτερική επιτροπή ελέγχου των Ενόπλων Δυνάμεων είχε συγκεντρώσει αποδείξεις για αμέλεια και πιθανή συνενοχή των 27 στρατιωτικών στο σκάνδαλο των «ψευδών θετικών αποτελεσμάτων», πολιτικώς ορθός τρόπος να χαρακτηριστεί η απαγωγή νεαρών ατόμων από τις φτωχογειτονιές που βρίσκονται στην περιφέρεια της Μπογοτά, των οποίων τα πτώματα, στη συνέχεια, εμφανίζονται ως αντάρτες που σκοτώθηκαν σε μάχες με τον στρατό που δεν έγιναν ποτέ. Ανάμεσα στους αποστρατευθέντες είναι: Χοακίμ Κορτές, Διοικητής της ΙΙ Μεραρχίας, υπεύθυνος για τα διαμερίσματα Σανταντέρ, Βόρειο Σανταντέρ και Αράουκα, ο στρατηγός Ρομπέρτο Πίκο, Διοικητής της VΙΙ Μεραρχίας, με βάση την Αντιόκεια και ο στρατηγός Παουλίνο Κορονάδο, Διοικητής της Ταξιαρχίας 30 που δραστηριοποιείται στο Νότιο Σανταντέρ, όπου και βρέθηκαν σε κοινούς τάφους τα πτώματα αρκετών από τους νεαρούς που απήχθησαν στην Μπογοτά. Ο ίδιος ο στρατηγός Παουλίνο Κορονάδο εμφανίστηκε αρκετές φορές στα μέσα ενημέρωσης δηλώνοντας πως οι νέοι σκοτώθηκαν σε μάχες αρνούμενος κατηγορηματικά ότι επρόκειτο για ψευδή στοιχεία. «Όπως συμβαίνει πάντα με την κυβέρνηση Ουρίμπε, κάθε φορά που ένα σκάνδαλο φτάνει στα μέσα ενημέρωσης, τότε αρχίζει να υπάρχει το πρόβλημα» δηλώνουν ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μόλις λίγες ώρες μετά την συνέντευξη τύπου του προέδρου, μια άλλη συνέντευξη τύπου ακολούθησε στην οποία παρουσιάστηκε η αναλυτική αναφορά του CCEEU(Συντονιστικό Κολομβία, Ευρώπη, Ηνωμένες Πολιτείες) στο οποίο συμμετέχουν αρκετές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ερευνούν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κολομβία. Η αναφορά υπό τον τίτλο «Εξωδικαστικές εκτελέσεις: μια αλήθεια που δεν κρύβεται», παρουσιάζει ανατριχιαστικά στοιχεία γύρω από το θέμα το οποίο για μεγάλο χρονικό διάστημα υποτιμήθηκε από την κυβέρνηση και το οποίο αποτελεί άμεση συνέπεια της πολιτικής Δημοκρατικής Ασφάλειας. Σύμφωνα με την αναφορά της CCEEU, από την έναρξη της πολιτικής της Δημοκρατικής Ασφάλειας τον Ιούνιο του 2002 έως τον Ιούνιο του 2007, εξακριβώθηκαν 955 περιπτώσεις εξωδικαστικών εκτελέσεων οι οποίες διαπράχθηκαν από μέλη του Στρατού, στις οποίες πρέπει να προστεθούν 235 ακόμα περιπτώσεις βίαιων εξαφανίσεων. Μια αύξηση κατά 68% από τα 5 προηγούμενα χρόνια. Εάν οι FARCθεωρούνται νούμερο ένα δημόσιος εχθρός για την απαγωγή 700 κολομβιανών, τότε, ο Στρατός της χώρας που δολοφονεί πάνω από 1.000 άτομα, πως πρέπει να θεωρείται; Στην αναφορά αναλύονται επίσης μια σειρά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με το φαινόμενο. Τα χρόνια αυτά χαρακτηρίζονται από επίμονη εφαρμογή της πρακτικής τωνεγωδικαστικών εκτελέσεων και πλήρη ατιμωρησία, σταδιακά όμως, αλλάζει ο τρόπος που διαπράττονται. Τώρα τα θύματα δεν είναι πια αγρότες μέλη κοινωνικών οργανώσεων οι οποίοι κατηγορούνται ως μέλη ή υποστηρικτές του αντάρτικου όπως συνέβαινε τα πρώτα χρόνια. Οι εξωδικαστικές εκτελέσεις των πρώτων χρόνων προκαλούσαν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και ξεσήκωναν διαμαρτυρίες διαφόρων κοινωνικών πρωταγωνιστών. Σύμφωνα με το CCEEU, στη συνέχεια, οι Ένοπλες Δυνάμειςαπαγάγουν νέους από τις περιθωριοποιημένες φτωχογειτονιές των μεγάλων πόλεων, δηλαδή, ένα κομμάτι του πληθυσμού πιο ευάλωτο και του οποίου η εξαφάνιση δεν προκαλεί την προσοχή. Οι νέοι αυτοί μεταφέρονται σε περιοχές της υπαίθρου όπου στήνεται μια ψεύτικη μάχη, δολοφονούνται και καταγράφονται ως μέλη αντάρτικων οργανώσεων ή κοινοί εγκληματίες. Στη συνέχεια θάβονται σε κοινούς τάφους ως αγνώστου ταυτότητας. Το γεγονός προκαλεί πολύ λιγότερο την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και ευνοεί μια γενικευμένη ατιμωρησία. Τα αίτια του φαινομένου πρέπει να αναζητηθούν στο σύστημα κινήτρων και επιβράβευσης που προωθεί και εφαρμόζει η κυβέρνηση. Για κάθε νεκρό αντάρτη ή κοινό εγκληματία, οι συμμετέχοντες στις επιχειρήσεις, επιβραβεύονται γενναιόδωρα με οικονομικές αποζημιώσεις και άδειες από την υπηρεσία. Και με τον τρόπο αυτό, έχει δημιουργηθεί μια μακάβρια αγορά ανθρώπινων σωμάτων που, σαν να ήταν ζώα, πιάνονται στο κυνήγι, αγοράζονται και πωλούνται με το κιλό. Η ανθρώπινη ζωή ενός αθώου έχει μικρότερη αξία από λίγες μέρες διακοπών. Η αναφορά αναλύει επίσης τις δομές της ατιμωρησίας, των οποίων, η Εισαγγελία του Κράτους, αποτελεί μέρος. Οι εισαγγελείς, κατά παράβαση των νόμων, αφήνουν τη διεξαγωγή των ερευνών και τις περαιτέρω διαδικασίες στα χέρια της στρατιωτικής δικαιοσύνηςκαι δεν τις αναλαμβάνουν ως αρμόδια αρχή πολιτικής δικαιοσύνης. «Υπάρχουν εισαγγελικές αρχές των οποίων τα γραφεία βρίσκονται μέσα σε στρατόπεδα του Στρατού ή της Αστυνομίας και δρουν σε συνδυασμό με τις Ένοπλες Δυνάμεις για να νομιμοποιήσουν τις επιχειρήσεις τους στο πλαίσιο του αντιαντάρτικου αγώνα». Οι ίδιες κατηγορίες έρχονται από το γραφείο του Ανωτάτου Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ. Στο τελευταίο του δελτίο για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κολομβία αναγνωρίζει: «τη συνεχή διάπραξη εξωδικαστικών εκτελέσεων οι οποίες αποδίδονται σε μέλη των σωμάτων δημόσιας ασφάλειας και κυρίως του Στρατού», τονίζοντας επιπλέον πως «κάποια κοινά χαρακτηριστικά που εμφανίζονται σε καταγγελθείσες περιπτώσεις είναι η παρουσίαση των θυμάτων ως πεσόντες σε μάχες, παρεμβάσεις στο σκηνικό των γεγονότων πριν την απόσυρση των πτωμάτων, και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ανάληψη των ερευνών από τις στρατιωτικές δικαστικές αρχές. Οι έρευνες που διεξήχθησαν από τις αρχές σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις, αποκαλύπτουν πως θα μπορούσαν να θεωρηθούν αποτέλεσμα άσκησης πιέσεων για να παρουσιάσουν αποτελέσματα και του ενδιαφέροντος κάποιων μελών των σωμάτων ασφαλείας να εξασφαλίσουν, μέσα από αυτά τα αποτελέσματα, μια σειρά οφέλη και αναγνωρίσεις». Η αναφορά του CCEEUθα υποβληθεί στο ΔιεθνέςΠοινικό Δικαστήριο και στην Ανωτάτη Επίτροπο του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, NaviPillay, η οποία, ακριβώς την Τετάρτη, ξεκίνησε περιοδεία στην Κολομβία. Ως αντίδραση στα παραπάνω, η αντιπολίτευση ζήτησε την παραίτηση του στρατηγού Παδίγια και του υπουργού Μανουέλ Σάντος -ο οποίος εμφανίζεται με φιλοδοξίες για επόμενος πρόεδρος- άμεσο υπεύθυνο για την εφαρμογή του στρατιωτικού σκέλους της πολιτικής της Δημοκρατικής Ασφάλειας. Το κόμμα PDA(Εναλλακτικός Δημοκρατικός Πόλος) ζήτησε επίσης την παραίτηση του προέδρου Ουρίμπε ως ανώτατου Διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Ένωση Δικηγόρων Χοσέ Αλβεάρ Ρεστρέπο, κατηγορεί επίσης ως υπεύθυνο τον στρατηγό Μάριο Μοντόγια, επικεφαλής του Στρατού ο οποίος ήδη έχει κατηγορηθεί για συνενοχή με τους παραστρατιωτικούς. Δεν χωράει αμφιβολία ότι υπάρχουν πολιτικές ευθύνες. Ο υπουργός Άμυνας φαίνεται πως ηθελημένα αγνόησε τις καταγγελίες για τα «ψευδή θετικά αποτελέσματα». Μόλις πριν ένα μήνα έκανε δηλώσεις ενάντια στο CCEEU: «κάποια άτομα εξακολουθούν να αγνοούν την πραγματικότητα και προσπαθούν να πουλήσουν τους ψευδείς ισχυρισμούς μιας κυβερνητικής πολιτικής των λεγόμενων εξωδικαστικών εκτελέσεων. Αυτή είναι μια πρακτική που έχουμε αποκαλύψει, μια καλά μελετημένη πολιτική συγκεκριμένων οργανώσεων οι οποίες αυτό που θέλουν είναι να γίνονται καταγγελίες για να αυξάνονται και να αυξάνονται και να αυξάνονται τα νούμερα. Είναι νούμερα που στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για να δυσφημίσουν τις Ένοπλες Δυνάμεις και όταν κάποιος προχωρήσει σε έρευνα για να διαπιστώσει τι πραγματικά σημαίνουν αυτές οι καταγγελίες, δεν βρίσκει τίποτα. Το μόνο που βρίσκει είναιπως υπάρχουν άτομα που απλώς ενδιαφέρονται να φουσκώσουν τα νούμερα και στη συνέχεια να αρχίσουν τις καταγγελίες σαν αυτά τα νούμερα να ήταν πραγματικότητα». Ακόμα ηχούν, επίσης, τα λόγια του ίδιου του προέδρου Ουρίμπε τον περυσινό Ιούνιο του 2007, ενάντια σε οργανώσεις υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: «σήμερα η στρατηγική του αντάρτικου είναι διαφορετική. Κάθε φορά που ένας αντάρτης σκοτώνεται σε μάχη, αμέσως κινητοποιούν τα δίκτυά τους στη χώρα και στο εξωτερικό για να καταγγείλουν πως πρόκειται για εξωδικαστική εκτέλεση. Όμως οι Ένοπλες Δυνάμεις δίνουν όλη την απαιτούμενη προσοχή για να μην δίνουν αφορμή να κατηγορούν μέλη τους πως συνεργάζονται με παραστρατιωτικές ομάδες». Εάν ο πρόεδρος είχε ακούσει εκείνους τους συνεργάτες του αντάρτικου ίσως να είχαν γλιτώσει τουλάχιστον τα 535 θύματα που, από τον Ιανουάριο του 2007 μέχρι τον Ιούλιο του 2008, αποτέλεσαν «ψευδή θετικά αποτελέσματα», σύμφωνα με το CCEEU.-

Αλληλεγγύη στον Λάζαρο Πετρομελίδη και σε όλους τους διωκόμενους αντιρρησίες συνείδησης ανά τον κόσμο

Η αντίρρηση συνείδησης είναι αναφαίρετο δικαίωμα. Όμως οι αντιρρησίες συνείδησης και το αντιμιλιταριστικό κίνημα αποτελούν επίσης, σε μεγάλο βαθμό, την εμπροσθοφυλακή του παγκόσμιου αντιπολεμικού κινήματος. Και άρα είναι ένα κομμάτι των παγκόσμιων κοινωνικών αντιστάσεων. Για όλα αυτά και ανεξάρτητα από τους λόγους (θρησκευτικούς, πασιφιστικούς, πολιτικούς) που ο κάθε αντιρρησίας συνείδησης επικαλείται, αξίζουν την αλληλεγγύη μας όταν διώκονται.

Μέσα από τις σελίδες του περιοδικού Resistencias έχουμε κατά καιρούς αναφερθεί σε περιπτώσεις αντιρρησιών συνείδησης ανά τον κόσμο. Τους τελευταίους μήνες έχουν δει το φως της δημοσιότητας διάφορες περιπτώσεις διώξεων, φυλακίσεων ή και κακομεταχείρισης αντιρρησιών συνείδησης:

Στην Αρμενία δεκάδες θρησκευτικοί αντιρρησίες συνείδησης βρίσκονται στη φυλακή.

Στην Τουρκία, χώρα που δεν έχει αναγνωρίσει την αντίρρηση συνείδησης, τον Μάρτιο συνελήφθη ο Ισμαήλ Σαϊγκι, ο οποίος βασανίστηκε μέχρι να "αλλάξει γνώμη" και να υπηρετήσει. Λίγες ημέρες αργότερα, σε εκδήλωση αλληλεγγύης στον Σαϊγκι, συνελήφθη και φυλακίστηκε για πολλοστή φορά ο Χαλίλ Σαβντά. Ο Σαβντά είναι ίσως ο αντιρρησίας συνείδησης που τελευταία βρίσκεται περισσότερο από κάθε άλλον στο στόχαστρο των τουρκικών αρχών, μάλλον επειδή στη δεκαετία του 90 είχε κατηγορηθεί, φυλακιστεί για πολλά χρόνια και βασανιστεί, ως υποστηρικτής του PKK. Τον Ιούνιο συνελήφθη για πολλοστή φορά άλλος ένας αντιρρησίας συνείδησης, ο Μεχμέτ Μπαλ. Η απίστευτη περίπτωσή του θα μπορούσε να γίνει κινηματογραφική ταινία: ένας φασίστας, που έχει καταδικαστεί σε ισόβια επειδή διέπραξε φόνο, γνωρίζει στη φυλακή έναν αντιρρησία συνείδησης (τον Οσμάτ Μουράτ Ούλκε) και μετά από κάποια χρόνια συμβίωσης στο ίδιο κελί, ασπάζεται τις ιδέες του. Έτσι όταν στον Μπαλ δίνεται αμνηστία και βρίσκεται ελεύθερος, δεν διστάζει να αρνηθεί να στρατευθεί με αποτέλεσμα να αρχίσει ένας φαύλος κύκλος φυλακίσεών του. Στην πιο πρόσφατη από αυτές, όπως είθισται, ο Μπάλ βασανίστηκε από τους συγκρατούμενούς του κατ' εντολή των αξιωματικών της στρατιωτικής φυλακής. Πάντως ο Μπαλ, σε αντίθεση με τον Σαβντά, αυτή τη στιγμή βρίσκεται εκτός φυλακής και περιμένει νέα δίκη στις 25/8.

Στην Κολομβία, τον Γενάρη απήχθη από τον στρατό ο αντιρρησίας Ντιέγο Αλεξάντερ Πουλγαρίν, ο οποίος αρνήθηκε να γίνει "στρατιώτης-αγρότης". Μετά από κάποιους μήνες αφέθηκε ελεύθερος. Τον Φλεβάρη σε μια από τις συνήθεις επιδρομές του στρατού της Κολομβίας για να μαζέψει ανυπότακτους, απήχθη ο αντιρρησίας συνείδησης Ντιέγκο Γιεσίντ Μπόσα Ρίκο. Η αιφνιδιαστική στρατολόγηση δια της βίας, ακόμα και ατόμων που δικαιούνται απαλλαγή, είναι πάγια πρακτική των ενόπλων δυνάμεων στη χώρα αυτή, που επίσης δεν αναγνωρίζει την αντίρρηση συνείδησης. Ας σημειωθεί ότι στα τέλη Μαΐου η οργάνωση αντιρρησιών Red Juvenil (Δίκτυο Νέων) δέχθηκε απειλές από τους παραστρατιωτικούς Águilas Negras (Μαύροι Αετοί). Ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τις Κοινότητες Ειρήνης, με πιο γνωστή το Σαν Χοσέ ντε Απαρταδό, που στα 11 χρόνια της ύπαρξής του μετρά ήδη κάπου 180 νεκρούς, στην πλειονότητά τους θύματα παραστρατιωτικών.

Και σε χώρες όμως όπου ως ένα βαθμό αναγνωρίζεται η αντίρρηση συνείδησης, όπως η Φινλανδία, η Γερμανία και η Ελλάδα, έχουμε φυλάκιση των ολικών αρνητών στράτευσης ή όσων αρνούνται να υπηρετήσουν μια τιμωρητική εναλλακτική πολιτική-κοινωνική υπηρεσία. Ειδικά στη Γερμανία, τους τελευταίους μήνες ο ολικός αρνητής στράτευσης Σίλβιο Γουόλτερ έχει υποστεί 4 φορές "πειθαρχική φυλάκιση" (7, 10, 14 και 21 ημερών αντίστοιχα).

Και στην Ελλάδα, έχουμε την πιο βαριά καταδίκη (αυτή τη φορά ερήμην): 3 χρόνια φυλάκιση χωρίς αναστολή του πολλάκις φυλακισθέντα 45χρονου αντιρρησία συνείδησης Λάζαρου Πετρομελίδη. Εμείς από την πλευρά μας δηλώνουμε την συμπαράστασή μας στο Λάζαρο και ότι αυτή την φορά δεν θα τον αφήσουμε να φυλακιστεί για τις ιδέες του. Γι' αυτό θα συμμετάσχουμε, έστω και συμβολικά, στην συλλογή των χρημάτων (7.000 ευρώ) που απαιτούνται ως εγγύηση για να έχει η έφεσή που θα ασκήσει, ανασταλτικό χαρακτήρα.

Αλληλεγγύη σε όλους τους διωκόμενους αντιρρησίες συνείδησης

Περιοδικό Resistencias

G-8 Japan

Η συνάντηση των G-8 φέτος στην Ιαπωνία, θα έρθει, για πρώτη φορά στην χώρα αυτή, αντιμέτωπη με μια διεθνή αντισύνοδο και βέβαια με μια μεγάλη διεθνή διαδήλωση. Το κίνημα στην Ιαπωνία αισθάνεται πια ώριμο και αρκετά ισχυρό, σε αντίθεση με παλιότερα, ώστε να σηκώσει μια τέτοια διεθνή εκδήλωση.
Η σύνοδος θα πραγματοποιηθεί από τις 7 ως τις 9 Ιουλίου στην λίμνη Τόγια του Χοκάιντο στον βορρά της Ιαπωνίας και, όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, θα έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα που τα κράτη θεωρούν απαραίτητα για ένα δημοκρατικό διάλογο –δηλαδή την απουσία του λαού. Η σύνοδος θα γίνει μακριά από τις πόλεις και βέβαια μακριά από τις περιοχές που εκδηλώνεται πιο έντονα η κλιματική αλλαγή, το κύριο θέμα της συνόδου. Περιττό να αναφέρουμε την κινητοποίηση των δυνάμεων καταστολής, τις κόκκινες ζώνες, τους συνοριακούς ελέγχους κλπ, όπως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αντίστοιχα μαζική θα είναι βέβαια και η κινητοποίηση για την αντισύνοδο, η οποία θα περιλαμβάνει συνδικάτα, κινήματα, οργανώσεις κλπ., που ήδη έχουν προβεί σε κινητοποιήσεις καθώς ήδη συμβαίνουν οι συναντήσεις των υπουργών που προηγούνται των συνόδων.

Μιλιταρισμός.
Τα θέματα της αντισυνόδου είναι λίγο πολύ τα ίδια όπως παντού, δηλαδή έχουν να κάνουν με την νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και τις επιπτώσεις της. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί αντικειμενικά στο ζήτημα του μιλιταρισμού, μια και στην Ιαπωνία αυτό κατέχει κεντρικό ρόλο όλη την τελευταία περίοδο.
Υπενθυμίζουμε πως το Σύνταγμα της Ιαπωνίας είναι το πλέον «ειρηνόφιλο» στον κόσμο. Αρχικά μάλιστα απαγόρευε ακόμα και την ύπαρξη στρατού. Στην πορεία βέβαια αυτό άλλαξε, παρόλα αυτά η Ιαπωνία παραμένει στρατιωτικά σχετικά αδύναμη και βέβαια πολύ μακριά από τις τεχνολογικές και οικονομικές δυνατότητές της στο επίπεδο των ενόπλων δυνάμεων.
Αυτό ήταν αποτέλεσμα, όχι βέβαια της ειρηνοφιλίας της αστικής τάξης, μα των καταστροφών που έφερε στην χώρα αυτή ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και της Αμερικάνικης κατοχής. Υπενθυμίζουμε επίσης ότι ακόμα και σήμερα η μεγαλύτερη παρουσία αμερικάνικων στρατευμάτων εκτός ΗΠΑ, και με την εξαίρεση του Ιράκ, βρίσκεται όχι σε κάποια «μπανανία» μα στις ηττημένες χώρες του Β΄ Παγκοσμίου, στην Γερμανία και στην Ιαπωνία.
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο έχει αρχίσει μια μεγάλη συζήτηση στην Ιαπωνία για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ώστε να γίνει κι αυτή μια «κανονική χώρα» κλπ κλπ. Συχνά δε αυτό συνδέεται και με έναν ιδιότυπο –ίσως και όχι τόσο ιδιότυπο- «αντιαμερικανισμό», την χειραφέτηση δηλαδή της Ιαπωνίας από τις ΗΠΑ. «Εξήντα χρόνια κατοχή είναι αρκετά» και λοιπές μπαρούφες. Ο επανεξοπλισμός –όπως και της Γερμανίας- προωθείται από τις ίδιες τις ΗΠΑ. Προφανώς τούτες δεν πρόκειται να απολέσουν το πάνω χέρι, όπως έχει καταστεί φανερό από την νέα «Αμυντική Συνθήκη».
Εν πάση περιπτώσει σε συνάρτηση μ’ αυτό έχει αναπτυχθεί ένα μεγάλο και πλατύ κίνημα κατά της αναθεώρησης του Συντάγματος και του επανεξοπλισμού και φυσικά ενάντια στην αμερικάνικη στρατιωτική παρουσία, δηλαδή για την αποστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας και τον μονομερή αφοπλισμό.

Αριστεριστές και ΜΚΟ.
Κάτι άλλο που πρέπει να σημειώσουμε σχετικά με το κίνημα στην Ιαπωνία, είναι το σχετικά βαθύ ρήγμα μεταξύ των ΜΚΟ και των –με την ευρεία έννοια- αριστεριστών. Με δεδομένο δε ότι αυτοί οι δύο συνιστούν και τους οργανωτικούς πυλώνες του κινήματος, ενδέχεται να υπάρξουν δύο αντισύνοδοι. Ήδη πολλές ΜΚΟ κινούνται σ’ αυτήν την κατεύθυνση, αν και άλλες όχι. Γενικώς εξαρτάται από τις τοπικές συνθήκες. Για παράδειγμα στην Οσάκα δρουν μαζί αλλά στο Τόκιο χωριστά.
Από την πλευρά των ΜΚΟ τίθεται ένα ζήτημα εμπιστοσύνης, μια και η ιστορία του μετά το ’68 ιαπωνικού αριστερισμού είναι μια ιστορία ιδεολογικών αντιπαραθέσεων με πολλούς νεκρούς. Αν και σήμερα δεν ισχύει αυτό, η πρακτική των διάφορων ομάδων κυρίως στην δεκαετία του ’70, έχει σημαδέψει βαθιά το κίνημα. Οι αριστεριστές απ’ την πλευρά τους προβάλλουν τον αντιδημοκρατικό και εν πολλοίς συναινετικό χαρακτήρα πολλών ΜΚΟ.
Στην ουσία πρόκειται δηλαδή, για την γνωστή στο κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης διάσταση των πολιτικών στρατηγικών που το χαρακτηρίζουν. Οι ΜΚΟ προκρίνοντας άμεσες λύσεις τείνουν να προωθούν μέτρα, διεθνείς ελεγκτικούς μηχανισμούς και την πολυμέρεια στις διεθνείς σχέσεις ενώ οι αριστεριστές τον αντικαπιταλισμό και την αντιθεσμική πρακτική. Αυτό βέβαια στην γενικότητά του αφού σε συγκεκριμένες περιπτώσεις τα πράγματα μπορούν να είναι διαφορετικά. Υπάρχουν ΜΚΟ που δρουν ριζοσπαστικά όπως υπάρχουν και αριστεριστές που πιστεύουν στον πολυπολικό κόσμο.

Αϊνού
Τέλος αξίζει να σημειώσουμε ότι το Χοκάιντο είναι η περιοχή που ζει η εθνοτική μειονότητα των Αϊνού, η οποία έχει υποστεί ρατσιστικές διακρίσεις από την πλευρά του ιαπωνικού κράτους και ως το 1997 δεν αναγνωριζόταν καν. Οργανώσεις τους θα βρεθούν στις κινητοποιήσεις ενάντια στο G-8.

Πηγές:
www.325collective.com
www.dissentnetzwerk.org
www.indymedia.org.uk
www.japan.indymedia.org

IT’S A FREE WORLD!

Από την πρωτομαγιά του 2004 οπότε και η Πολωνία έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσηςμέχρι σήμερα, πάνω από ένα εκατομμύριο Πολωνοί οικονομικοί μετανάστες έχουν φτάσει στην Μεγάλη Βρετανία. Ήταν άλλωστε από τις πρώτες χώρες (μαζί με τη Σουηδία και την Ιρλανδία) που προσκάλεσαν επισήμως εργατική δύναμη από την πρώην ανατολική Ευρώπη. Μετανάστες που αν και ανήκουν στην «μεγάλη ενωμένη Ευρώπη» βρίσκουν πολλά «σύνορα» μπροστά τους που δεν διασχίζονται εύκολα. Η μαύρη εργασία στη χώρα στηρίζεται κυρίως σε αυτούς και τα σχετικά κυκλώματα που τους χρησιμοποιούν κερδίζουν εκατομμύρια λίρες. Η καραμέλα «ευέλικτη εργασία» εδώ βρίσκει την πραγματική της διάσταση. Μικρά συμβόλαια, δουλειές με μεταβαλλόμενες ημέρες και ώρες, χωρίς ασφάλεια και ιατρική περίλθαψη.
Το θέμα δεν ήταν δυνατόν να μην αγγίξει τον Κεν Λοουτς. Από τους λίγους σκηνοθέτες που σε πείσμα πολλών συνεχίζει να κάνει πολιτικό σίνεμα και να αναφέρεται στην εργατική τάξη και, κυρίως, στους σημερινούς κολασμένους αυτής της γης, τους οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες. Σκηνοθετικά, ανάμεσα σε άλλα, έχουν προηγηθεί το «The flickering flame» για τους λιμενεργάτες του Λίβερπουλ, το «Ψωμί και τριαντάφυλλα», για τους Μεξικανούς του Λος Άντζελες και το «Τρυφερό φιλί» για την σχέση ενός Πακιστανού πρόσφυγα με μια Αγγλίδα.
Στο «Ένας ελεύθερος κόσμος» (It’s a free world) ο σκηνοθέτης καταπιάνεται με αριστουργηματικό τρόπο με το σύστημα εκμετάλλευσης της προσωρινής, ανασφάλιστης και κακοπληρωμένης εργασίας στη Βαβυλωνία του Λονδίνου με τα 2.5 εκατομμύρια εμιγκρέδες. Αριστουργηματικά, γιατί δεν επιλέγει το συνηθισμένο σενάριο μιας προσωπικής ιστορίας του καταπιεζόμενου. Πρωταγωνιστής εδώ είναι ο καταπιεστής τους, ο οποίος είναι γυναίκα, και η ίδια εκμεταλλευόμενη και προερχόμενη από την εργατική τάξη.
Η ταινία ξεκινάόχι τυχαία με την άδικη απόλυση της και τη σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη από το αφεντικό της. Αποφασισμένη να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τον μικρό της γιο, τον οποίο μεγαλώνει μόνη, ξεκινάει την δική της επιχείρηση με στόχο να βοηθήσει συνανθρώπους, να μην συμπεριφερθεί όπως οι «άλλοι».
Ενώ όμως ξεκινά με «αγνές προθέσεις» προσπαθώντας να κάνει το σωστό, καταλήγει μπλεγμένη στο σύγχρονο δουλεμπορικό σύστημα ως θύτης, ο οποίος μάλιστα σταδιακά θα γίνει αδυσώπητος και σκληρός. Οι νόμιμοι μετανάστες μπορεί απλώς να κακοπληρώνονται. Τους παράνομους, όμως, μπορεί επιπλέον να τους εκβιάσει κανείς και με απέλαση. Κρατώντας το στόμα τους κλειστό και αμειβόμενοι με ψίχουλα μπορούν να παράξουν ακόμα μεγαλύτερη υπεραξία. Όλα στην λογική της μπίζνας. Παρόλο που η Αντζυ πισωγυρίζει, υποφέρει, μετανιώνει, στο τέλος παίζει τον ρόλο που έχει επιλέξει μην μπορώντας να αποδράσει. Το κράτος άλλωστε χαϊδεύει τους παραβάτες με επιπλήξεις, «...θα την γλιτώσουμε με κανα πρόστιμο» σκέφτεται η Άντζυ. Επιτυχημένος σήμερα είναι απλά αυτός που εκμεταλλεύτηκε τους περισσότερους.
Οι ανησυχίες του έντιμου συνταξιούχου πατέρα της για την εξασφαλισμένη μόνιμη εργασία ("I thought these days were gone") είναι οι ανησυχίες για το μέλλον. «Πως θα μεγαλώσει ο εγγονός μου σε ένα περιβάλλον στο οποίο δεν υπάρχει αξιοπρεπής, σταθερή δουλειά και μισθοί για όλους αυτούς τους ανθρώπους;»
Ο Κεν Λουτς παραδίδει απλά μαθήματα διαλεκτικής καθ’ όλη την διάρκεια της ταινίας. Οι άνθρωποι δεν γενιούνται εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι. Είναι το ίδιο ικανοί και για τα δυο αναλόγως των περιστάσεων. Το γεγονός ότι επέλεξε για πρωταγωνίστρια μια ανύπαντρη μητέρα (μια αδύναμη, δηλαδή, κοινωνική ομάδα) διδάσκει αυτό ακριβώς το πράγμα. Ο θεατής ασυναίσθητα παίρνει το μέρος της Αντζυ αρχικά, και την απεχθάνεται στο τέλος.
Δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί άνθρωποι φωνάζει ο Λοουτς, δεν είναι θέμα προθέσεων το πώς θα ενεργήσεις. Είναι η λογική του συστήματος που βάζει τους κανόνες. Στο τέλος όλοι καταλήγουν απρόσωποι παίχτες στο αδυσώπητο σημερινό παιχνίδι που δεν προχωράει αν ο καθένας μας δεν παίξει σε ένα βαθμό και τους δυο ρόλους.
Ο Κεν Λοουτς μίλησε με αρκετούς μετανάστες πριν ξεκινήσει τα γυρίσματα της ταινίας. Σύμφωνα με αυτόν οι τραγικές ιστορίες που άκουσε έφταναν για 10 ακόμα σενάρια. «Είναι ιστορίες που αν περπατήσεις 2 τετράγωνα από εδώ θα βρεις αμέτρητες» δήλωσε σε μια συνέντευξη του στο Λονδίνο. Ο ίδιος δηλώνει ότι η μόνη άμεση λύση είναι να μπουν όλοι αυτοί οι μετανάστες στα συνδικάτα και οι ίδιοι οι συνδικαλιστές να κινηθούν ταχύτερα και χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Αν δεν εκμεταλλευτείς δεν θα επιβιώσεις, αν δεν πατήσεις επί πτωμάτων θα σε φάει το μαύρο σκοτάδι. Είσαι μόνος σου, ξέχνα ότι έχεις οποιαδήποτε ευθύνη στην κοινωνία, «η κοινωνία δεν υπάρχει» για να θυμηθούμε και την αξέχαστη μέγαιρα Θάτσερ. Όλα είναι διαπραγματεύσιμα, όλα αγοράζονται και πωλούνται αρκεί να παράγεται κέρδος. Είναι τα θεμέλια του «ελεύθερου κόσμου μας», τους νόμους του οποίου ο Κεν Λοουτς απομυθοποιεί πλήρως δείχνοντας το πραγματικό τους πρόσωπο χωρίς να γίνεται δραματικός.
Η ταινία προβλήθηκε στα τέλη του 2007 και απέσπασε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο φεστιβάλ της Βενετίας.

idealkrush

Σχήματα πολιτικής και κινήματα αντίστασης στις αρχές του 21ου

Σε ένα κείμενό του το 2002, ο Michael Hardt διέγνωσε μία θεμελιώδη αντίθεση που διαπερνούσε το Παγκόσμιο Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε. Από τη μία, υπήρχαν εκείνοι-ες που πρόβαλλαν το έθνος-κράτος ως κύριο εφαλτήριο για την αντίσταση κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, διακήρυσσαν την ανάγκη κεντρικού συντονισμού και αντιπροσωπευτικής οργάνωσης των κινημάτων, και επέμεναν στην κατάρτιση ενός ελάχιστου κοινού πολιτικού προγράμματος (το «μεγάλο κίνημα-Κόμμα»). Από την άλλη, αρκετά άτομα και συλλογικότητες προέκριναν μορφές αλληλέγγυας δράσης που καθορίζονταν από τα κάτω και διέσχιζαν τα σύνορα των κρατών, αποκήρυσσαν τη σύμπηξη μίας ενιαίας πλατφόρμας, τάσσονταν υπέρ της αυθόρμητης έκφρασης και της ίσης και ανοικτής συμμετοχής όλων, επικέντρωναν στην αμεσότητα της πράξης, ενδιαφέρονταν για την αλλαγή των καθημερινών πρακτικών και αξίωναν τη διάλυση των ιεραρχικών και αντιπροσωπευτικών δομών μέσα κι έξω από τα κινήματα. Η αντίθεση αυτή, που αποτυπώνει ειδοποιά γνωρίσματα των νέων αντιστάσεων από το Σηάτλ και μετά, συναντιέται, αλλά δεν συμπίπτει απαραίτητα, με την αντιπαράθεση μεταξύ μεταρρυθμιστικών και αντικαπιταλιστικών συνιστωσών. Αναδείχθηκε σταδιακά σε μία σταθερά της ριζοσπαστικής πολιτικής κατά την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα, και κωδικοποιήθηκε ως σύγκρουση «καθέτων» (ιεραρχικών-συγκεντρωτικών) και «οριζοντίων» (αυτονομιστών) στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ του Λονδίνου, τον Οκτώβριο του 2004. Συνδέθηκε στο πολιτικό φαντασιακό με τα διαφορετικά σχήματα εναλλακτικής πολιτικής που ενσαρκώνουν οι Ζαπατίστας, από τη μία, ο «τσαβισμός», από την άλλη, ενώ αναφαίνεται διαρκώς σε ποικίλες νέες μορφές δράσης, που φθάνουν μέχρι και τις «διαδηλώσεις των SMS» το καλοκαίρι του 2007 στην Αθήνα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Η πολιτική σκέψη της αριστεράς συνέβαλε στο πεδίο αυτό με τη θεωρητική διύλιση των αντιμαχόμενων σχημάτων και την κριτική τους αποτίμηση. Η σημαντικότερη, όμως, συνεισφορά της ριζοσπαστικής θεωρίας εν προκειμένω θα συνίστατο μάλλον στην αναγνώριση των ορίων κάθε σχηματοποίησης, θεωρητικής ή πρακτικής, και στην απαγκίστρωση της σκέψης και της πράξης από τις επανεμφανιζόμενες απολυτότητες. Είναι ίσως καιρός να ξανασκεφθούμε και να δράσουμε πολιτικά με μία πρωτογενή έννοια, δηλαδή με ευαισθησία στη συγκυρία αλλά και με σαφή επίγνωση ότι η πολιτική πράξη δεν μπορεί να ελευθερωθεί πλήρως από αντιφάσεις και εγγενή εμπόδια. Η πολιτική πράξη καλείται να πάρει ριζικές αποφάσεις χωρίς εγγυημένες λύσεις και συνταγές, αλλά μπορεί παράλληλα να διαρρήξει κάθε προδιαγεγραμμένο πλαίσιο με την ιστορική της δημιουργικότητα.

Πολιτική σκέψη και ριζοσπαστική πολιτική: ο ηγεμονικός πόλος


Στη σφαίρα της θεωρίας, ο ένας πόλος της αντίθεσης εκφράζεται εύγλωττα σήμερα στο έργο του Ernesto Laclau και της Chantal Mouffe. Στο Hegemony and Socialist Strategy ξεκίνησαν να επεξεργάζονται μαζί ένα νέο-γκραμσιανό πρότυπο ηγεμονίας που δεν θα επεδίωκε να υπαγάγει τις πολλαπλές διαφορές των σύγχρονων οικολογικών, φεμινιστικών, αντισυστημικών και άλλων κινημάτων σε ένα κοινό μπλοκ υπό την ηγεσία της εργατικής τάξης. Παρόλα αυτά, ο ηγεμονικός συνασπισμός, όπως τον συλλαμβάνουν, συγκροτεί μία συλλογική βούληση που μπορεί να προωθήσει έναν νέο, ανταγωνιστικό κοινωνικό σχηματισμό. Βασική οντολογική αρχή που Laclau, που προχώρησε στην εξειδίκευση αυτού του μοντέλου, είναι η αρνητικότητα ή η έλλειψη. Πρωταρχικό δεδομένο είναι η πολλαπλότητα, το πλήθος των συλλογικοτήτων, των ατόμων, των αντιλήψεων, των στοχεύσεων. Αλλά η πολλαπλότητα αυτή είναι «αποτυχημένη» ή ελλειπτική, δηλαδή, οι διαφορές -οι ποικίλες ομάδες, θέσεις, επιδιώξεις κ.λπ.- δεν είναι αυτάρκεις ούτε συνδυάζονται αυθόρμητα μεταξύ τους. Η πολλαπλότητα δεν μπορεί να διαμορφώσει αυτόματα μία κοινωνική πραγματικότητα ή μία κοινότητα. Διασχίζεται από αντιθέσεις και εντάσεις, στερείται αυτόματων μηχανισμών και απαιτεί επιλογές. Καθίσταται έτσι αναγκαία η μεσολάβηση διαβημάτων σύνθεσης από κοινωνικά υποκείμενα που οικοδομούν μία μερική και πρόσκαιρη ενότητα.
Αν συνδυάσουμε την πολλαπλότητα των διαφορών και των δυνατοτήτων με την απουσία απόλυτων αντικειμενικών διαδικασιών (ιστορικοκοινωνικών νόμων, επιταγών του λόγου κ.ό.κ.) συμπεραίνουμε ότι ο σχηματισμός μίας κοινότητας ή μίας κοινωνικής πραγματικότητας πηγάζει εν τέλει από πράξεις εξουσίας. Η πραγματοποίηση της μίας ή της άλλης δυνατότητας δεν είναι προϊόν του οικουμενικού λόγου ή μίας κοινωνικής μηχανικής, αλλά καθορίζεται από την ισχύ, από τα διαθέσιμα μέσα και την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των εναλλακτικών πόλων. Σε μία ανοικτή ιστορικιστική αντίληψη, που δεν δέχεται a priori νομοτέλειες και άκαμπτες αναγκαιότητες, το «καθολικό» (η μορφή της κοινότητας, τα γενικά συμφέροντα) δεν έχει προκαθορισμένα περιεχόμενα. Έτσι η καθολικότητα αναδεικνύεται σε πεδίο μάχης μεταξύ ιδιαίτερων κοινωνικών δυνάμεων που εμφανίζονται ως ευρύτεροι εκπρόσωποι, εγγυητές ή διαμορφωτές του συνόλου -ως δυνάμεις ικανές να διαπλάσουν και να προασπίσουν μία ορισμένη οργάνωση της κοινωνίας.
Για την ύφανση μίας νέας συλλογικής μορφής απαιτείται, ειδικότερα, η χάραξη διαχωριστικών γραμμών που θα συνθέτουν μία μερική ενότητα-ταυτότητα μέσα από το μάγμα των διαφορών και θα εξοβελίζουν με ενέργειες εξουσίας ανταγωνιστικά στοιχεία. Η ανισομερής εξουσία αποτελεί, κατά τον Laclau, εγγενές συστατικό κάθε κοινωνικής τάξης γενικά και κάθε ριζοσπαστικού εγχειρήματος ειδικότερα. Για να γίνει πράξη ένα νέο δημοκρατικό σχέδιο θα πρέπει να ορίσει έναν αντίπαλο -τον κυρίαρχο κοινωνικό σχηματισμό που επιδιώκει να αντικαταστήσει- και να τον ανατρέψει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κάτι που σε κάθε περίπτωση προϋποθέτει την απόκτηση μίας υπεροχής ισχύος. Το εναλλακτικό σχέδιο θα πρέπει επίσης να εξοστρακίσει διαφορές –για παράδειγμα, ξενοφοβικές, ρατσιστικές, πατριαρχικές και άλλες καταπιεστικές πρακτικές- που απάδουν προς τις αξίες του. Και είναι απαραίτητο να διατηρήσει και μετά την επικράτησή του την ικανότητα εξουσιαστικής επιβολής για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει νέες απειλές. Η τελική διάλυση της εξουσίας είναι νοητή μόνο σε μία μετα-ιστορική κοινωνία χωρίς ριζικούς ανταγωνισμούς, εκεί όπου οι εδραιωμένες δημοκρατικές αρχές δεν θα αμφισβητούνταν από διαφορετικές ερμηνείες τους ή αντίπαλες δυνάμεις. Μία τέτοια συνθήκη αντιβαίνει και προς την ενδεχομενικότητα της ιστορίας και προς την ελευθερία αμφισβήτησης που θα πρέπει να διακρίνει μία κοινωνία αυτονομίας.
Ο Laclau επιμένει, τέλος, στον καταστατικό ρόλο της αντιπροσώπευσης. Εφόσον το καθολικό είναι θεμελιωδώς κενό, τα εκάστοτε περιεχόμενά του ορίζονται από ιδιαίτερες κοινωνικές δυνάμεις που, για να επιβάλουν ευρύτερα τις προτιμήσεις τους, θα πρέπει να εμφανιστούν ως εκπρόσωποι καθολικών συμφερόντων. Σε ένα πιο ιστορικό επίπεδο, ο Laclau υποστηρίζει ότι στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες η αντιπροσώπευση έχει καταστεί θεμελιώδης πολιτική σχέση. Η αύξηση της κοινωνικής πολυπλοκότητας και διασύνδεσης συνεπάγεται την ανάγκη λήψης αποφάσεων σε πολλαπλά (τοπικά, εθνικά, υπερεθνικά) επίπεδα, όπου η συμμετοχή ποικίλων ομάδων δεν μπορεί να είναι άμεση και γίνεται κατ’ανάγκην δι’ αντιπροσώπων. Εξαιτίας μάλιστα του κατακερματισμού και της ασάφειας των σύγχρονων κοινωνικών ταυτοτήτων, οι αντιπρόσωποι καλούνται να παίξουν έναν πιο ενεργό, διαμορφωτικό ρόλο, συγκροτώντας κοινωνικές σχέσεις εκεί όπου δεν υπήρχαν, συναρθρώνοντας πολυτεμαχισμένες ταυτότητες και συγκεκριμενοποιώντας ρευστά κοινωνικά συμφέροντα.
Η αντίληψη αυτή για την ηγεμονία βάλλει στη ρίζα της ιδέας (που προβλήθηκε ξανά τα τελευταία χρόνια από τον John Holloway) ότι η κυριαρχική πολιτική με την αντιπροσώπευση, την ανισομερή εξουσία και τους αποκλεισμούς ανήκει ουσιωδώς στον αντίπαλο της κοινωνικής χειραφέτησης, τον καπιταλισμό και το νεότερο κράτος, και ότι διεισδύει σε κινήματα απελευθέρωσης μόνο όταν αυτά αποσυνδέουν τα μέσα από τον σκοπό -την εγκαθίδρυση μίας κοινωνίας με πραγματική ισότητα και ελευθερία. Κατά τον Laclau και τη Μouffe, η μορφή του κράτους είναι ανεξάλειπτη ως τέτοια. Μία πιο χειραφετημένη κοινωνία θα επιδιώκει την αμφισβήτηση και τον περιορισμό των ανισοτήτων και των ανελευθεριών, αλλά δεν θα τις εξαφανίσει πλήρως. Σύμφωνα με τους ίδιους, η ιδέα ότι ένα κίνημα ή ένας νέος κόσμος είναι δυνατό να εξαλείψουν πλήρως την ανισομερή εξουσία και να πραγματοποιήσουν σχέσεις τέλειας ισότητας και ελευθερίας δεν είναι μόνο αφελής, είναι επικίνδυνη για τους σκοπούς της χειραφέτησης. Η ψευδαίσθηση αυτή, αν δεν συγκαλύπτει τους καταναγκασμούς και τις ανισότητες που επιβιώνουν ή αναδύονται αργότερα στους κοινωνικούς σχηματισμούς της «απόλυτης ελευθερίας», συμβάλλει στο να καμφθεί η επαγρύπνηση και η κριτική διάθεση απέναντι στις υπάρχουσες ανελευθερίες.

Η αντικυριαρχική δημοκρατία του πλήθους

H αξία του εγχειρήματος των Hardt και Negri στην Aυτοκρατορία και το Multitude [Πλήθος] έγκειται εν μέρει στο ότι θέλει να αντικρούσει με ένα ιστορικο-κοινωνικό επιχείρημα την απολυτοποίηση του ηγεμονικού προτύπου πολιτικής. Δεν επεξεργάζεται απλώς θεωρητικά την υφή και τη δυνατότητα ενός διαφορετικού, αντιιεραρχικού, ελευθεριακού σχήματος συλλογικής δράσης, αλλά επιχειρεί να καταδείξει την πραγματικότητά του εδώ και τώρα. Ο σύγχρονος φορέας της κοινωνικής αλλαγής στη θεώρησή τους, το «πλήθος», προκύπτει καθοριστικά από τις νέες μορφές άυλης εργασίας που εξαπλώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες και έχουν αρχίσει να γίνονται ποιοτικά κυρίαρχες στην παραγωγή. Οι συγκλίνουσες βιοπολιτικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο, οι διεθνείς κοινοί τόποι της μεταφορντιστικής εργασίας (της δημιουργικής ευελιξίας, των επικοινωνιών και των υπηρεσιών), η πυκνή, παγκόσμια διασύνδεσή της και οι νέες τεχνολογίες επικοινωνίας συγκροτούν το πλήθος ως συλλογικό υποκείμενο δράσης. Ο φορέας αυτός αποτελείται από μία ποικιλία διαφορετικών ατομικοτήτων και συλλογικοτήτων, η οποία συνέχεται από τη διαρκή και άμεση παραγωγή του «κοινού»: κοινωνικών σχέσεων, επικοινωνίας, συναισθημάτων, τρόπων ζωής. Αποκρυσταλλώνεται έτσι μία κοινότητα απαραμείωτων και αναπτυσσόμενων διαφορών που απλώνεται πέρα από ηγεμονικές περιχαρακώσεις, καθώς παραμένει ανοικτή, πορώδης, χωρίς αποκλειστική κοινή βάση, ενιαίο κέντρο και εξουσιαστικές αρχές.
Η περιεκτικότητα και ανοικτότητα του «κοινού» είναι άρρηκτα συνυφασμένες με τη δικτυακή συγκρότηση του πλήθους. Το πλήθος είναι διαρθρωμένο ως πλέγμα με διαφορετικούς κόμβους που συνδέονται αυτόνομα μεταξύ τους και με άλλους κόμβους. Νέοι αρμοί μπορούν να προστίθενται διαρκώς χωρίς a priori αποκλεισμούς και ανταγωνιστικές αντιπαραθέσεις. Σε αντίθεση με το υπερβατικό μοντέλο της νεωτερικής κυριαρχίας, όπου η ενότητα παράγεται από ένα κυρίαρχο υποκείμενο που υπέρκειται των επιμέρους διαφορών, η βιοπολιτική δυναμική του πλήθους συντάσσει στοιχεία που βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και οργανώνονται συνεργατικά, οριζόντια και άμεσα. Οι συστατικές του σχέσεις καθορίζονται άμεσα από τους διαφορετικούς φορείς του, χωρίς κεντρική καθοδήγηση και ηγεμονικό πρόγραμμα. Είναι συμμετοχικό και αποκεντρωμένο, όπως οι δικτυακές οργανώσεις με τους πολλαπλούς κόμβους που επεκτείνονται διαρκώς, και λειτουργεί ως συντακτική εξουσία του δήμου καθώς θεσπίζει άμεσα κοινωνικές σχέσεις, αξίες και περιεχόμενα ζωής. Τα συστατικά στοιχεία του πλήθους συντονίζονται όπως τα μέλη ενός σμήνους και συναποφασίζουν με την ανάλογη νοημοσύνη. Η πολιτική λογική του σμήνους διαφαίνεται, για παράδειγμα, στα προγράμματα ανοικτού λογισμικού, όπου οι πολλαπλοί δρώντες συμβάλλουν αυτόβουλα στη δημιουργική επίλυση προβλημάτων, τροφοδοτώντας χωρίς κεντρικό συντονισμό την αέναη εξέλιξη ενός κοινού αποτελέσματος.
Οι στιγμές της πανηγυρικής δημόσιας εμφάνισης του πλήθους, με το καρναβάλι, τις ευφάνταστες δράσεις και τα πρωτότυπα συνθήματα που ξετυλίχθηκαν στους δρόμους του Σηάτλ, της Γένοβας και τις ποικίλες εκδηλώσεις και διαδηλώσεις των Κοινωνικών Φόρουμ, αναδεικνύουν εύγλωττα δύο διακριτικά του γνωρίσματα: αφενός, την ποιητική δύναμη που απελευθερώνει, τη συλλογική πράξη με την οποία γεννά νέες κοινωνικές σχέσεις, και, αφετέρου, τον πολυφωνικό διάλογο, το νέο πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης που ενσαρκώνει το πλήθος. Το πρότυπο αυτό αντικαθιστά την αντίθεση ταυτότητα/διαφορά με το δίπολο μοναδικότητα/ταυτότητα, στο οποίο η μοναδικότητα εκδηλώνεται μέσα στη δικτυακή, ανοικτή και πληθωρική κοινότητα.
Η κατά Laclau ηγεμονία αποτυπώνει, λοιπόν, τη δομή του εθνικού μαζικού και του επαναστατικού κόμματος, του εργατικού συνδικάτου και των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, με όλα τα συνοδευτικά βαρίδια του συγκεντρωτισμού, της αντιπροσώπευσης, της ιδεολογικής κλειστότητας και της κατά μέτωπο σύγκρουσης με επίδικο της κατάκτηση της εξουσίας. Το αυθόρμητο, δικτυωμένο, δημιουργικό, περιεκτικό και πολυποίκιλο πλήθος προβάλλει αντιθέτως ως το νέο μόρφωμα της μεταβιομηχανικής κοινωνίας και της δικής της πολιτικής, που κάνει πράξη την ισότητα και την ελευθερία μέσα στις ίδιες τις συστατικές του βιοπολιτικές αρθρώσεις και τις αντιστάσεις κατά της αυτοκρατορίας του κεφαλαίου. Με τα φευγαλέα δρώμενά του δίνει υπόσταση σε μία δημοκρατία ριζικής ισότητας και ελευθερίας χωρίς αποκλεισμούς, συσσωρεύει εμπειρίες και εμπνέει την πίστη ότι μία καλύτερη δημοκρατία είναι εφικτή. Έτσι σκιαγραφεί υλικά και βιωματικά ένα όραμα για το οποίο αξίζει να παλέψουμε και κινητοποιεί ένα πλέγμα αγώνων που ανοίγονται στο μέλλον. Κατά τους Hardt και Negri, η οριζόντια δικτύωση είναι επίσης πολιτικά επίκαιρη και αποτελεσματική στο βαθμό που και η ίδια η πλανητική εξουσία της αυτοκρατορίας είναι συγκροτημένη δικτυακά. Αλλά το πλήθος δεν αναλώνεται στην αντιπαράθεση: η αυτόνομα συγκλίνουσα δράση των ελεύθερων ιδιαιτεροτήτων επιχειρεί μία ριζική έξοδο από το σύστημα της νεωτερικής κυριαρχικής εξουσίας. Εκφράζει μία νέα κοινωνική και πολιτική δημιουργία που έχει πλέον τη δυνατότητα, χάρη στην ανάπτυξη της βιοπολιτικής παραγωγής, των αγώνων του πλήθους και των συνεργατικών ιστών που έχουν υφάνει, να ιδρύσει μία απόλυτα δημοκρατική κοινωνία, με πλήρη ισότητα και ελευθερία για τα δημιουργικά υποκείμενα.



Αντίσταση στην κυριαρχία;

Από τη σκοπιά, λοιπόν, της δικτυακής διάρθρωσης των αντιστάσεων, η ηγεμονική σύλληψη της πολιτικής αναπαράγει σήμερα και νομιμοποιεί στοιχεία εξουσιαστικής καταπίεσης που αντανακλούν τη νεωτερική πολιτική της κυριαρχίας στο πεδίο της κρατικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, των γραφειοκρατικών κομμάτων και επαναστατικών πρωτοποριών λενινιστικού τύπου. Το μοντέλο του Laclau από-ταξικοποιεί και τυποποιεί τον λενινιστικό ηγεμονισμό μεθερμηνεύοντάς τον με πιο αφηρημένους όρους. Επιζητεί, όμως, τη διαιώνιση των δομικών του γνωρισμάτων (ανισομερής συγκεντρωτισμός, κλειστότητα, αντιπροσώπευση, σχέσεις εξουσίας) εμφανίζοντάς τα ως λογική αναγκαιότητα, ταυτόσημα με την ίδια την ουσία της πολιτικής. Αλλά τα νέα κινήματα που αναφέρονται στη δημιουργία διαφορετικών δημοκρατικών κόσμων θέλουν να αποτινάξουν αυτούς ακριβώς τους εξουσιαστικούς καταναγκασμούς.
Ειδικότερα, οι απολυτοποιημένες θέσεις του Laclau για το αναπόφευκτο του ανταγωνισμού, του αποκλεισμού, της αντιπροσώπευσης και της άνισης ισχύος θα μπορούσαν να δεχθούν κριτικά πυρά από τρεις διαφορετικές οπτικές. Πρώτον, με όρους δημοκρατικών και χειραφετητικών αξιών, το ηγεμονικό σχήμα μοιάζει να αντιστρατεύεται τον ίδιο τον πυρήνα της ισότητας και της ελευθερίας, που πραγματώνονται πολύ πειστικότερα και πληρέστερα στο οριζόντιο, αυτονομιστικό πρότυπο. Δεύτερον, η προσκόλληση στις δομικές προδιαγραφές της νεωτερικής πολιτικής μοιάζει να αντιφάσκει με την ευαισθησία στον καιρό που θα πρέπει να διέπει μία γνήσια πολιτική αντίληψη, μία αντίληψη δηλαδή που διερευνά τις ιδιαιτερότητες των ιστορικών συνθηκών και αρπάζει τις ευκαιρίες της συγκυρίας προσαρμόζοντας ανάλογα τις στρατηγικές της δράσης. Ένα οργανωτικό μοντέλο αντίστασης και ανατροπής που ήταν ίσως κατάλληλο για τις κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις του εικοστού αιώνα μπορεί να είναι απρόσφορο και αναποτελεσματικό στο περιβάλλον του εικοστού πρώτου (αν δεχθούμε, π.χ., την ανάλυση των Hardt και Negri για τη δικτυακή διάρθρωση της αυτοκρατορίας ή κάποια άλλη ανάλυση που εντοπίζει θεμελιώδεις μεταλλαγές στις σύγχρονες δομές εξουσίας). Τρίτον, η ταύτιση της κυριαρχικής πολιτικής με την πολιτική tout court έρχεται σε αντίθεση με τις αφετηριακές παραδοχές της θεωρίας του Laclau, που επιμένει στον ανοικτό και εγγενώς ακαθόριστο χαρακτήρα της ιστορίας και την έλλειψη δεδομένων, αιώνιων δομών στην κοινωνία. Δεν αναγνωρίζει εν τέλει το πρωτείο της συλλογικής πολιτικής πράξης που μπορεί να καταλύσει παγιωμένα πλαίσια και να δημιουργήσει ριζικά νέες μορφές κοινωνικών σχέσεων, όπως συνέβη, για παράδειγμα, με τη Γαλλική και τη Ρωσική Επανάσταση.

Το απολιτικό πλήθος υπονομεύει τη ριζοσπαστική δημοκρατία;


Αλλάζοντας πλευρά στη διαμάχη, ο Laclau εντοπίζει κι αυτός μία παραλυτική εξάλειψη του πολιτικού στη θεώρηση των Hardt και Negri. Αφενός διατείνονται ότι το συλλογικό υποκείμενο και οι βασικοί άξονες μίας επαναστατικής δημοκρατίας έχουν ήδη ωριμάσει μέσα στις μεταφορντιστικές σχέσεις παραγωγής. Άρα δεν απαιτείται μία εντατική, εξ αρχής πολιτική εργασία για να συσταθεί ο φορέας της κοινωνικής αλλαγής, να συλληφθεί ένα εναλλακτικό πρόταγμα και να συγκροτηθεί μία νέα συλλογική ταυτότητα. Αφετέρου, υποθέτουν ότι το πλήθος δεν έχει ανάγκη από άλλους τύπους συλλογικής οργάνωσης πέραν της συστατικής, δικτυακής του διασύνδεσης. Αυτή δεν είναι μόνο το ιδεώδες όχημα της απόλυτης δημοκρατίας αλλά και το αποτελεσματικότερο μέσο πάλης καθώς η εξουσία της αυτοκρατορίας είναι ομοίως δικτυακά δομημένη και οι επιμέρους αγώνες του πλήθους πλήττουν συμμετρικά τις επιμέρους αρθρώσεις του συστήματος. Εν ολίγοις, το οργανωτικό ζήτημα έχει κλείσει κατ’ουσίαν. Κατά περίεργο τρόπο, η αντίληψη αυτή εκτρέφει μία παθητικότητα και έναν δογματισμό που θυμίζουν τις νομοτελειακές ερμηνείες του μαρξισμού. Τα θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τον φορέα της κοινωνικής αλλαγής, τους στόχους, την ταυτότητα, τους αντιπάλους και τα προσφυέστερα σχήματα πολιτικής του οργάνωσης έχουν κατά βάση απαντηθεί. Δεν είναι απαραίτητη η διαρκής και διαφοροποιούμενη ανάλυση των συνθηκών, η συνέχιση της αντιπαράθεσης για τους στόχους και τα μέσα και η εκ νέου λήψη ριζικών αποφάσεων. Η στάση αυτή υποσκάπτει την κριτική επαγρύπνηση και την αδιάπτωτη αναλυτική προσπάθεια που επιβάλλονται για τη διάγνωση αδυναμιών στην κατανόηση των περιστάσεων και τη χάραξη των στρατηγικών. Εμποδίζει την πολιτική ευελιξία που επιτάσσουν η ανάγκη προσαρμογής των μέσων στα μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα και η δυνατότητα στοχαστικής αναθεώρησης των γενικότερων κατευθύνσεων. Η κριτική των Laclau και Mouffe για την παραγνώριση του πολιτικού και τους συναφείς στρατηγικούς κινδύνους μπορεί να πάρει μία πολύ οξύτερη τροπή αναφορικά με τις αναρχίζουσες τάσεις του πλήθους, που προκρίνουν την έξοδο από το σύστημα της κυριαρχίας -με την παρωδία, τις αυτόνομες νησίδες και τα δρώμενα που πραγματώνουν φευγαλέες ουτοπίες ισοελευθερίας- ως μονόδρομο για την κοινωνική ανατροπή, αποκηρύσσοντας την ευθεία αντιπαράθεση και κάθε άλλη εμπλοκή με το κράτος. Για τον Laclau και τη Mouffe, μία τέτοια προσέγγιση είναι τουλάχιστον αφελής στο βαθμό που παραβλέπει τον καταστατικό ρόλο των ανισομερών σχέσεων εξουσίας σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό, σχέσεων που δεν αλλάζουν από μόνες τους ή με την καλή θέληση των κυρίαρχων, πόσο μάλλον όταν είναι βαθιά εδραιωμένες και ελέγχουν πανίσχυρους πόρους. Η προβληματική αυτή στάση εκκινεί από τη στρεβλή, κατά τους δύο θεωρητικούς, αντίληψη ότι είναι εφικτή μία πλήρης υπέρβαση των δομών εξουσίας. Η εν λόγω ιδεοληψία επιτρέπει σε ορισμένους χώρους και συλλογικότητες να φαντάζονται ότι μπορούν να απεμπολήσουν την εξουσία από το εσωτερικό τους, να την εντοπίζουν στο κράτος και τις παραφυάδες του και να αγωνίζονται για τη διατήρηση της καθαρότητάς τους. Θα μπορούσε να διακρίνει κανείς εδώ τις πουριτανικές διαθέσεις της «ωραίας ψυχής» στη αφήγηση του Χέγκελ. Η «ωραία ψυχή» κλείνεται στον εαυτό της και αποφεύγει τη δράση για να μη σπιλώσει με τους κινδύνους της πράξης την εσωτερική αγνότητα της ηθικής συνείδησης. Βαυκαλιζόμενη με τον τρόπο αυτό καταδικάζεται στην ουσιαστική ανυπαρξία. Ο Laclau και η Mouffe θίγουν το ίδιο το κέντρο της ωραίας ψυχής γιατί υποστηρίζουν ότι είναι κατάστικτη από κηλίδες εξουσίας και αποκλεισμών. Αυτό που θα πρέπει να επιδιώξουν τα χειραφετητικά κινήματα δεν είναι η αδύνατη εξάλειψη των σχέσεων ισχύος αλλά ο (πάντα ατελής) εκδημοκρατισμός τους. Με το να αρνείται κανείς την ανάμειξη σε αγώνες εξουσίας παραιτείται από το μετασχηματισμό των σημερινών, συντριπτικά ανισοβαρών, συσχετισμών ισχύος και συμβάλλει έτσι στη διαιώνισή τους. Τέλος, όταν θεωρούν ότι βρίσκονται πέραν της εξουσίας, τα ριζοσπαστικά κινήματα, και οι όποιες κοινωνίες τυχόν δημιουργήσουν, εμποδίζουν την ανάδειξη στοιχείων καταναγκασμού και ανισότητας στο εσωτερικό τους και δεν επιζητούν τη διαμόρφωση θεσμικών πρακτικών με τις οποίες τα στοιχεία αυτά θα έρχονται στο φως, θα αμφισβητούνται και θα περιορίζονται.



Η πολιτική έρχεται πρώτη (πέρα από ψευδοδιαλεκτικές συνθέσεις)

Είναι σαφές ότι και οι δύο πλευρές έχουν δυνατά χαρτιά στα χέρια τους. Αλλά θα έπρεπε να είναι εξίσου σαφές ότι η μεταξύ τους αντιπαράθεση δεν μπορεί να επιλυθεί τελεσίδικα με το λόγο, κι αυτό εξαιτίας εγγενών χαρακτηριστικών της πολιτικής και της κοινωνίας. Η ιδιαιτερότητα των επιμέρους συνθηκών, που μπορούν πάντοτε να μεταβάλλονται, υποδεικνύει την ανάγκη ευελιξίας και διαφοροποιήσεων στη στρατηγική δράση. Η μερική απροσδιοριστία των κοινωνικών δομών σημαίνει ότι οι κοινωνικές σχέσεις εμφανίζουν διάκενα «ανοργανωσιάς» και περιθώρια αβέβαιων επιλογών∙ δεν συνιστούν πλήρως ρυθμισμένα συστήματα ούτε καθορίζονται μηχανικά από σταθερούς νόμους, που θα μπορούσαν να κατανοηθούν απολύτως και να επιβάλουν με λογική αναγκαιότητα την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέσων ως προσφυέστερων. Η ιστορία, ακόμη, έχει δείξει ότι η συλλογική πράξη μπορεί να γεννήσει το ριζικά νέο, δηλαδή συμβάντα και μορφώματα (από την Κομμούνα των Παρισίων ως την ΕΣΣΔ και το Άουσβιτς) που δεν παράγονται με αιτιώδη αναγκαιότητα από το παρελθόν, επιφέρουν μία τομή σε σχέση με ό,τι προηγήθηκε και δημιουργούν πρωτοφανή δεδομένα. Άρα η θεωρητική επεξεργασία της εμπειρίας από το παρελθόν και το παρόν δεν αποτελεί αδιάψευστο οδηγό για το μέλλον ούτε αντικειμενικό κριτή για τα δυνατά και τα αδύνατα, τα σκόπιμα και τα άσκοπα στον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή. Εν ολίγοις, η πολιτική είναι μία διαρκής πάλη με αβεβαιότητες και μία ανεξάλειπτη διακινδύνευση που εμπεριέχει τη δυνατότητα δημιουργίας του νέου. Μπορεί πάντα να απαξιώσει κάθε είδους τυφλοσούρτες, δογματισμούς και συνταγολόγια και δίνει τον τελικό λόγο στην ανοικτή κοινωνική πράξη.
Η αντίληψη αυτή δεν απαλλάσσει βέβαια τα υποκείμενα της δράσης από την ανάγκη λήψης αποφάσεων και πραγματοποίησης επιλογών σε χρόνο ενεστώτα. Τι θα μπορούσε λοιπόν να προτείνει ο θεωρητικός λόγος σε σχέση με τα σημερινά διλήμματα της ριζοσπαστικής πράξης; Ας υποθέσουμε ότι αναγνωρίζουμε αφενός τη χειραφετητική αξία που έχει η ανάπτυξη εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων και αυτόνομης δράσης εδώ και τώρα∙ αλλά δεν διακατεχόμαστε από πουριτανισμούς και δογματισμούς και δεχόμαστε να εξετάσουμε κατά περίπτωση την πρακτική αποτελεσματικότητα που ενδέχεται να έχουν, σε ορισμένα επίπεδα και ιδιαίτερες συνθήκες, μορφές συγκεντρωτικής οργάνωσης που προσβλέπουν σε μία ελάχιστη σύνθεση των πολιτικών προσανατολισμών, το συντονισμό με θεσμοθετημένες διαδικασίες και αντιπροσωπευτικές δομές, και την αναμέτρηση με τους συσχετισμούς και τους μηχανισμούς της κρατικής, οικονομικής κ.α. εξουσίας, η ανατροπή των οποίων προϋποθέτει την απόκτηση ανώτερης ισχύος. Υπ’ αυτό το πρίσμα, μία εύλογη κίνηση θα ήταν η επιδίωξη της μερικής σύνθεσης του οργανωτικού, ηγεμονικού συγκεντρωτισμού και της αυτόνομης κινητοποίησης. Έχει υποστηριχθεί, λ.χ., ότι πολιτικά πειράματα όπως εκείνο του συμμετοχικού προϋπολογισμού δείχνουν τη δυνατότητα και τη σκοπιμότητα μίας πολιτικής που κινείται στο επίπεδο των θεσμών της συγκεντρωτικής εξουσίας και της αντιπροσώπευσης, ενώ επιτρέπει παράλληλα την αυτόνομη ύπαρξη και την αυτενέργεια των οριζόντιων κινημάτων. Η ώσμωση των δύο παρέχει στην αυθόρμητη κινητοποίηση διαύλους άσκησης επιρροής σε εδραιωμένους θεσμούς, διασφαλίζοντας έτσι ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για ευρύτερους και σταθερότερους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Από την άλλη, δεν αναιρεί την αυτονομία των κινημάτων ούτε τη δυνατότητά τους να πειραματίζονται άμεσα με κοινωνικές ετεροτοπίες.
Είναι ξεκάθαρο ότι μία τέτοια προσέγγιση ενέχει τον σοβαρό κίνδυνο να αναπαραγάγει ένα χιλιοπαιγμένο έργο που είχε ως συνήθη κατάληξη την καταπίεση και εξάλειψη των ελευθεριακών δυναμικών υπό το βάρος της θεσμοποίησης και των συγκεντρωτικών ιεραρχιών. Αλλά θα πρέπει να είναι εξίσου ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει πολιτική δράση χωρίς διακύβευση, ανάληψη ευθυνών και διαρκή αναμέτρηση με τους κινδύνους. Η θεμελιώδης δυσκολία με τη «φρόνιμη» στρατηγική της σύνθεσης έγκειται αλλού: στα όρια της συμφιλίωσης και τη ριζική αντίθεση των δύο πολιτικών πρακτικών. Η λογική της ηγεμονίας με τον αντιπροσωπευτικό συγκεντρωτισμό, την οργανωτική θεσμοποίηση, την ιδεολογική ενοποίηση, τους αποκλεισμούς και την κατά μέτωπο αντιπαράθεση συγκρούεται επί της αρχής με τη λογική της αδιαμεσολάβητης, ανοικτής, ετερόκλητης και αυτόνομης δραστηριότητας των πολυποίκιλων συνιστωσών του πλήθους.
Ίσως, λοιπόν, η γονιμότερη λύση θα ήταν η μη λύση: η μετέωρη προσπάθεια αντιθετικής σύζευξης των δύο λογικών στις διάφορες πολιτικές κινήσεις της ριζοσπαστικής δημοκρατίας, με τη διατήρηση της μεταξύ τους έντασης. Μία τέτοια αρνητική σύναψη θα επιτρέψει τη διηνεκή αμφισβήτηση εκ των ένδον τόσο των κάθετων ιεραρχιών, των ομογενοποιήσεων και των αποκλεισμών, όσο και ενός παραλυτικού, ασυντόνιστου και απροσανατόλιστου αυθορμητισμού, που εγκλωβίζεται σε νέες ιδεοληψίες, πουριτανικές ηθικολογίες και την τυφλή αμεσότητα του εδώ και του τώρα, ενώ δεν προστατεύεται με θεσμικούς ελέγχους από την ανάδυση άτυπων ιεραρχιών και εξουσιασμών. Με την προϋπόθεση της αμοιβαίας διάβρωσης των δογματισμών, ο διαζευκτικός συνδυασμός θα συντείνει ακόμη σε μία τακτική ευελιξία που ανάλογα με τις συγκυρίες και μόνον εφόσον τίθεται επιτακτικά ζήτημα επιλογής θα προκρίνει το συγκεντρωτισμό ή την οριζόντια δράση, τον προγραμματισμό ή την ελεύθερη έκφραση της φαντασίας, την αντιπαράθεση ή την έξοδο από το σύστημα των αποκλεισμών. Έτσι, η μη σύνθεση των αντικρουόμενων λογικών μπορεί, μέσα από την ταυτόχρονη συντήρηση των δύο και την πολιτική διαχείριση της μεταξύ τους έντασης, να λειτουργήσει ως πηγή ζωντάνιας, κριτικού αναστοχασμού και ανοικτότητας για ένα εναλλακτικό δημοκρατικό σχέδιο.

Βιβλιογραφικές αναφορές
Michael Hardt, Antonio Negri (2002) Aυτοκρατορία, μτφρ. Ν. Καλαϊτζής, Αθήνα: Scripta
Michael Hardt, Antonio Negri (2004) Multitude, Λονδίνο: Penguin
Ernesto Laclau, Chantal Mouffe (1985) Hegemony and Socialist Strategy, Λονδίνο, Νέα Υόρκη: Verso
Ernesto Laclau (1996) Emancipation(s), Λονδίνο, Νέα Υόρκη: Verso
Ernesto Laclau (1997) Για την επανάσταση της εποχής μας, εισαγ., επιμ., μτφρ. Γιάννης Σταυρακάκης, Αθήνα: Νήσος
Ernesto Laclau (2005) On Populist Reason, Λονδίνο, Νέα Υόρκη: Verso
Α.Κ.