Από την πρωτομαγιά του 2004 οπότε και η Πολωνία έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσηςμέχρι σήμερα, πάνω από ένα εκατομμύριο Πολωνοί οικονομικοί μετανάστες έχουν φτάσει στην Μεγάλη Βρετανία. Ήταν άλλωστε από τις πρώτες χώρες (μαζί με τη Σουηδία και την Ιρλανδία) που προσκάλεσαν επισήμως εργατική δύναμη από την πρώην ανατολική Ευρώπη. Μετανάστες που αν και ανήκουν στην «μεγάλη ενωμένη Ευρώπη» βρίσκουν πολλά «σύνορα» μπροστά τους που δεν διασχίζονται εύκολα. Η μαύρη εργασία στη χώρα στηρίζεται κυρίως σε αυτούς και τα σχετικά κυκλώματα που τους χρησιμοποιούν κερδίζουν εκατομμύρια λίρες. Η καραμέλα «ευέλικτη εργασία» εδώ βρίσκει την πραγματική της διάσταση. Μικρά συμβόλαια, δουλειές με μεταβαλλόμενες ημέρες και ώρες, χωρίς ασφάλεια και ιατρική περίλθαψη.
Το θέμα δεν ήταν δυνατόν να μην αγγίξει τον Κεν Λοουτς. Από τους λίγους σκηνοθέτες που σε πείσμα πολλών συνεχίζει να κάνει πολιτικό σίνεμα και να αναφέρεται στην εργατική τάξη και, κυρίως, στους σημερινούς κολασμένους αυτής της γης, τους οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες. Σκηνοθετικά, ανάμεσα σε άλλα, έχουν προηγηθεί το «The flickering flame» για τους λιμενεργάτες του Λίβερπουλ, το «Ψωμί και τριαντάφυλλα», για τους Μεξικανούς του Λος Άντζελες και το «Τρυφερό φιλί» για την σχέση ενός Πακιστανού πρόσφυγα με μια Αγγλίδα.
Στο «Ένας ελεύθερος κόσμος» (It’s a free world) ο σκηνοθέτης καταπιάνεται με αριστουργηματικό τρόπο με το σύστημα εκμετάλλευσης της προσωρινής, ανασφάλιστης και κακοπληρωμένης εργασίας στη Βαβυλωνία του Λονδίνου με τα 2.5 εκατομμύρια εμιγκρέδες. Αριστουργηματικά, γιατί δεν επιλέγει το συνηθισμένο σενάριο μιας προσωπικής ιστορίας του καταπιεζόμενου. Πρωταγωνιστής εδώ είναι ο καταπιεστής τους, ο οποίος είναι γυναίκα, και η ίδια εκμεταλλευόμενη και προερχόμενη από την εργατική τάξη.
Η ταινία ξεκινάόχι τυχαία με την άδικη απόλυση της και τη σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη από το αφεντικό της. Αποφασισμένη να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τον μικρό της γιο, τον οποίο μεγαλώνει μόνη, ξεκινάει την δική της επιχείρηση με στόχο να βοηθήσει συνανθρώπους, να μην συμπεριφερθεί όπως οι «άλλοι».
Ενώ όμως ξεκινά με «αγνές προθέσεις» προσπαθώντας να κάνει το σωστό, καταλήγει μπλεγμένη στο σύγχρονο δουλεμπορικό σύστημα ως θύτης, ο οποίος μάλιστα σταδιακά θα γίνει αδυσώπητος και σκληρός. Οι νόμιμοι μετανάστες μπορεί απλώς να κακοπληρώνονται. Τους παράνομους, όμως, μπορεί επιπλέον να τους εκβιάσει κανείς και με απέλαση. Κρατώντας το στόμα τους κλειστό και αμειβόμενοι με ψίχουλα μπορούν να παράξουν ακόμα μεγαλύτερη υπεραξία. Όλα στην λογική της μπίζνας. Παρόλο που η Αντζυ πισωγυρίζει, υποφέρει, μετανιώνει, στο τέλος παίζει τον ρόλο που έχει επιλέξει μην μπορώντας να αποδράσει. Το κράτος άλλωστε χαϊδεύει τους παραβάτες με επιπλήξεις, «...θα την γλιτώσουμε με κανα πρόστιμο» σκέφτεται η Άντζυ. Επιτυχημένος σήμερα είναι απλά αυτός που εκμεταλλεύτηκε τους περισσότερους.
Οι ανησυχίες του έντιμου συνταξιούχου πατέρα της για την εξασφαλισμένη μόνιμη εργασία ("I thought these days were gone") είναι οι ανησυχίες για το μέλλον. «Πως θα μεγαλώσει ο εγγονός μου σε ένα περιβάλλον στο οποίο δεν υπάρχει αξιοπρεπής, σταθερή δουλειά και μισθοί για όλους αυτούς τους ανθρώπους;»
Ο Κεν Λουτς παραδίδει απλά μαθήματα διαλεκτικής καθ’ όλη την διάρκεια της ταινίας. Οι άνθρωποι δεν γενιούνται εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι. Είναι το ίδιο ικανοί και για τα δυο αναλόγως των περιστάσεων. Το γεγονός ότι επέλεξε για πρωταγωνίστρια μια ανύπαντρη μητέρα (μια αδύναμη, δηλαδή, κοινωνική ομάδα) διδάσκει αυτό ακριβώς το πράγμα. Ο θεατής ασυναίσθητα παίρνει το μέρος της Αντζυ αρχικά, και την απεχθάνεται στο τέλος.
Δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί άνθρωποι φωνάζει ο Λοουτς, δεν είναι θέμα προθέσεων το πώς θα ενεργήσεις. Είναι η λογική του συστήματος που βάζει τους κανόνες. Στο τέλος όλοι καταλήγουν απρόσωποι παίχτες στο αδυσώπητο σημερινό παιχνίδι που δεν προχωράει αν ο καθένας μας δεν παίξει σε ένα βαθμό και τους δυο ρόλους.
Ο Κεν Λοουτς μίλησε με αρκετούς μετανάστες πριν ξεκινήσει τα γυρίσματα της ταινίας. Σύμφωνα με αυτόν οι τραγικές ιστορίες που άκουσε έφταναν για 10 ακόμα σενάρια. «Είναι ιστορίες που αν περπατήσεις 2 τετράγωνα από εδώ θα βρεις αμέτρητες» δήλωσε σε μια συνέντευξη του στο Λονδίνο. Ο ίδιος δηλώνει ότι η μόνη άμεση λύση είναι να μπουν όλοι αυτοί οι μετανάστες στα συνδικάτα και οι ίδιοι οι συνδικαλιστές να κινηθούν ταχύτερα και χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Αν δεν εκμεταλλευτείς δεν θα επιβιώσεις, αν δεν πατήσεις επί πτωμάτων θα σε φάει το μαύρο σκοτάδι. Είσαι μόνος σου, ξέχνα ότι έχεις οποιαδήποτε ευθύνη στην κοινωνία, «η κοινωνία δεν υπάρχει» για να θυμηθούμε και την αξέχαστη μέγαιρα Θάτσερ. Όλα είναι διαπραγματεύσιμα, όλα αγοράζονται και πωλούνται αρκεί να παράγεται κέρδος. Είναι τα θεμέλια του «ελεύθερου κόσμου μας», τους νόμους του οποίου ο Κεν Λοουτς απομυθοποιεί πλήρως δείχνοντας το πραγματικό τους πρόσωπο χωρίς να γίνεται δραματικός.
Η ταινία προβλήθηκε στα τέλη του 2007 και απέσπασε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο φεστιβάλ της Βενετίας.
idealkrush
