Στις 26 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκαν στη Βενεζουέλα βουλευτικές εκλογές. Οι δυο βασικοί αντίπαλοι ήταν από τη μία ο τσαβισμός, με μια συμμαχία του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος (πολιτικός σχηματισμός με ισχνή απήχηση), και από την άλλη η δεξιά αντιπολίτευση (σκληρή, αντιδραστική και φιλοαμερικάνικη). Σκοπός του τσαβικού χώρου ήταν να κερδίσει τα 2\3 της Βουλής, που θα του επέτρεπε ανάμεσα σε άλλα: να διορίζει απρόσκοπτα τους ανώτατους δικαστές και τα μέλη της εθνικής εκλογικής επιτροπής, να προχωρεί σε εκλογές για την σύσταση Συντακτικής Συνέλευσης και να ψηφίζει σημαντικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 66,45% (υψηλή για βουλευτικές εκλογές). Το στρατόπεδο του Τσάβες κέρδισε το 48,20% των ψήφων (98 από τις 165 έδρες), η δεξιά το 47,17% (65 έδρες) και μια δεξιά διάσπαση του τσαβισμόυ κατέλαβε δύο έδρες. Το εκλογικό σύστημα έδωσε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στην απλή πλειοψηφία των ψήφων. Σε σχέση με τις τοπικές εκλογές του 2009, ο τσαβισμός πήρε τώρα ένα εκατομμύριο λιγότερες ψήφους, ενώ η δεξιά μόνο εκατό χιλιάδες παραπάνω. Σε σύγκριση, όμως, με τις προεδρικές εκλογές του 2006, ο τσαβισμός έχασε 2 εκατομμύρια ψήφους. Για άλλη μια φορά επιβεβαιώθηκε ότι η αποχή πλήττει μόνο τον τσαβισμό και όχι τη δεξιά.
Η δεξιά αντιπολίτευση
ανακτά έδαφος
Έντονος προβληματισμός επικρατεί στο στρατόπεδο του Τσάβες καθώς το αποτέλεσμα των εκλογών, παρά τη μεγάλη διαφορά στις έδρες, είναι πρακτικά ισόπαλο. Η δεξιά αντιπολίτευση, που κατέβηκε ενωμένη, ανακτά έδαφος, ενώ πλέον είναι σε θέση να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα, μπλοκάρωντας μεταρρυθμίσεις στο κοινοβούλιο. Οι αιτίες αυτής της εξέλιξης πρέπει να αναζητηθούν στην κακή οικονομική κατάσταση (η οικονομία είναι σε ύφεση εδώ και ενάμιση χρόνο), στον υψηλό πληθωρισμό (30%) που πλήττει ιδιαίτερα τα φτωχά λαϊκά στρώματα, την υψηλή εγκληματικότητα, τη διαφθορά στους κόλπους της κυβέρνησης καθώς και στις ελλείψεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και σε βασικά αγαθά.
Το πρώτο αποτέλεσμα -και πιθανόν το πιο σημαντικό- είναι οι ψυχολογικές συνέπειες των εκλογών και στα δύο μέρη. Είναι σίγουρο ότι οι αντεπαναστάτες θα εμψυχωθούν και θα τολμήσουν να περάσουν στην επίθεση. Από την άλλη πολλοί μπολιβαριανοί ακτιβιστές θα νοιώσουν απογοήτευση και πικρία.
Η στάση των γραφειοκρατών
Είναι από καιρό γνωστό πως στο τσαβικό στρατόπεδο συνυπάρχουν δύο τάσεις. Η δεξιά πτέρυγα, που περιπαιχτικά αποκαλείται «μπολιμπουρζουαζία», αποτελείται από ανθρώπους που εκμεταλλεύονται τη θέση τους στον κρατικό και κομματικό μηχανισμό, για να αποκομίσουν οικονομικά και πολιτικά οφέλη. Αυτή η γραφειοκρατία προσπάθησε να κρύψει τις ελλείψεις βασικών αγαθών και τον υψηλό πληθωρισμό που πλήττει των πιο αδύναμους. Επιδίωξε να σκεπάσει με αριθμούς και διαγράμματα τη χειροτέρευση στις μεγάλες κατακτήσεις της επανάστασης, όπως στην υγεία και στα κοινωνικά δικαιώματα. Τον προηγούμενο χρόνο οδήγησαν τη χωρά στο όριο του γενικού μπλακ άουτ, επειδή δεν ήθελαν οι εργαζόμενοι να συμμετέχουν στην διοίκηση των δημόσιων εργοστασίων.
Οι γραφειοκράτες αντιστάθηκαν σθεναρά σε κάθε πρωτοβουλία εργατικού ελέγχου και επιδίδονται σε ατέλειωτες συνωμοσίες για να κερδίσουν πόντους στον εσωτερικό αγώνα για θέσεις εξουσίας, ενώ δεν ασχολήθηκαν με την δολοφονία εκατοντάδων κοινωνικών, εργατικών και αγροτικών στελεχών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των συνεπειών των πολιτικών λαθών, των απαράδεκτων χειρισμών της γραφειοκρατίας και της αβλεψίας του Τσάβες είναι το εκλογικό αποτέλεσμα στην επαρχία Anzoategui, όπου σε μεγάλο ποσοστό η νίκη της δεξιάς αντικατοπτρίζει την εργατική δυσαρέσκεια απέναντι στο τσαβικό κυβερνήτη και στην δεξιά πλευρά της τσαβικής γραφειοκρατίας, οι οποίοι στήριξαν τα αφεντικά ενάντια στις καταλήψεις των εργοστασίων και έτσι απομάκρυναν εργάτες που πριν ψήφιζαν πάντα τον τσαβισμό.
Πολιτικά ο τσαβισμός έχει μια σταθερή βάση 40% έως 43% των ψήφων ενώ η δεξιά περίπου 37%. Υπάρχει επομένως ένα 20% που μετακινείται. Μέχρι σήμερα ο τσαβισμός έχει κερδίσει την πλειοψηφία των ασταθών ψήφων, μέσω κυρίως των κρατικών επιδοτήσεων. Ωστόσο, η χαμηλή τιμή του πετρελαίου, η οικονομική αναποτελεσματικότητα, και ο πληθωρισμός δεν επιτρέπουν την συνέχιση στο ίδιο βαθμό της ίδια πολιτικής. Και χωρίς το μέλι των κρατικών χορηγήσεων τα στρώματα αυτά θα νιώσουν έντονα το τραγούδι των σειρήνων της δεξιάς.
Από το κοινοβούλιο
στους δρόμους
Η αριστερή πλευρά του τσαβισμού αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί η μπολιβαριανή επανάσταση να συνεχίσει να στηρίζεται σε μια συμμετοχή που βασίζεται αποκλειστικά σχεδόν στις πολιτικές κρατικής βοήθειας. Οι μικροαστικές μάζες είναι μια φοβερή δύναμη στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά όταν στους δρόμους έρχονται σε σύγκρουση με τη δύναμη των εργατών, των αγροτών και της επαναστατικής νεολαίας, οι μάζες αυτές εξατμίζονται. Οι λαϊκοί αγωνιστές παλεύουν ώστε η επανάσταση να μεταφέρει τις δυνάμεις της από το κοινοβούλιο στους δρόμους, στα εργοστάσια και στα στρατόπεδα. Είτε η επαναστατική διαδικασία θα βαθύνει, με τις λαϊκές και εργατικές μάζες να παίρνουν πάνω τους την οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας, μέσα από την ενίσχυση του εργατικού ελέγχου στα εργοστάσια και την οργάνωση στα κοινοτικά συμβούλια, στις γειτονιές, είτε η γραφειοκρατικοποίηση, η κακοδιαχείριση η ανεπάρκεια και η διαφθορά που χαρακτηρίζουν τη συντηρητική πτέρυγα του τσαβισμού, θα ροκανίσουν την υψηλή δημοφιλία, που ακόμη απολαμβάνει ο Τσάβες, με αποτέλεσμα να καθίσταται δυσκολότερη η επανεκλογή του το 2012 και η συνέχιση του μπολιβαριανού πειράματος.
Δημήτρης Τσίρκας, Νίκος Μανωλάς
Περιοδικό Resistencias
