ΠΑΡΑ ΤΟ ΟΤΙ ΘΑ ΠΑΝΕ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΓΥΡΟ
Η κεντροαριστερά πέτυχε το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα της ιστορίας της. Η υποψήφια της για την προεδρία άγγιξε τη νίκη από τον πρώτο γύρο και σίγουρα θα έρθει πρώτη στο δεύτερο (στις 31 Οκτωβρίου). Το PT (Κόμμα των εργαζομένων) για πρώτη φόρα στην ιστορία του γίνεται το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας και θα έχει άνετη πλειοψηφία στη Γερουσία και το 60% των εδρών στη Βουλή. Οι υποψήφιοι του PT και των συμμάχων του κέρδισαν μεγάλες νίκες στις εκλογές για τοπικούς κυβερνήτες και δημάρχους και στον δεύτερο γύρο είναι σε θέση να ολοκληρώσουν αυτή τη νίκη τους. Σε προηγούμενο άρθρο της Εποχής (26 Σεπτεμβρίου) αναλύθηκαν τα αίτια της μεγάλης λαϊκής αποδοχής του Λούλα. Θα προσθέσω λίγα σημεία για να κάνουν πιο κατανοητή την πολιτική κατάσταση της χώρας. Από τη δεκαετία του ‘80, η χώρα γνώρισε μια μεγάλη αλλαγή, εμφανίστηκε μια μεγάλη εργατική συνομοσπονδία, ανεξάρτητη από την δικτατορία και γεννήθηκε το PT, φέρνοντας κοντά τα συνδικάτα, τις αγροτικές οργανώσεις και τις εκκλησιαστικές κοινότητες βάσης και την παραδοσιακή πολιτική αριστερά. Το PT δεν διαμόρφωσε ποτέ στην διαδρομή του μια αντικαπιταλιστική στρατηγική. Ο Λούλα δεν είπε ποτέ ότι ήταν αντικαπιταλιστής ή σοσιαλιστής και όποιοι ήθελαν να τον βλέπουν σαν τέτοιον απογοητεύτηκαν από την πολιτική του. Το PT και η κυβέρνησή του ήταν και είναι μεταρρυθμιστές προς όφελος των πιο φτωχών, αλλά όχι αντίπαλοι του μεγάλου κεφαλαίου.
Από κάθε μεριά, η νίκη μιας γυναίκας πρώην αντάρτισσας, όσο μετριοπαθής και αν είναι, είναι μια έμμεση νίκη των εργαζόμενων, των βραζιλιάνων αλλά και όλων των λατινοαμερικάνων.
Ανάλυση των ποσοστών
Η επιλογή του Λούλα, η Ντίλμα Ρουσέφ, επικράτησε στον πρώτο γύρο με 47%, ο υποψήφιος της δεξιάς Σερά πήρε το 32% και η Μαρίνα Σίλβα των Πρασίνων το 19% των ψήφων. Η νίκη της Ρουσέφ είναι οπωσδήποτε πολύ μεγάλη. Όταν ο Λούλα επέλεξε την σχεδόν άγνωστη Ρουσέφ για υποψήφιο του PT αυτή υπολειπόταν κατά πολύ από τον δεξιό υποψήφιο.
Η πλειοψηφία των δημοσκοπήσεων έδινε στην Ρουσέφ τη νίκη από τον πρώτο γύρο. Αυτή επίσης ήταν και η εκτίμηση στους κόλπους του PT και δικαιολογείται έτσι το μούδιασμα που έχει επικρατήσει μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Μια δεύτερη έκπληξη των εκλογών είναι το θεαματικό αποτέλεσμα που πήρε η Μαρίνα Σίλβα. Η επιτυχία αυτή εξηγεί γιατί η Ρουσέφ δεν κέρδισε από τον πρώτο γύρο την προεδρία. Τα ποσοστά της Σίλβα δεν πρέπει να διαβαστούν ως ένα πράσινο κύμα που φουσκώνει στη χώρα, καθώς τα εκλογικά ποσοστά του κόμματος των Πρασίνων στις παράλληλες εκλογικές μάχες δεν το επιβεβαιώνουν. Μια πρώτη ανάλυση των αποτελεσμάτων μας δείχνει ότι οι ψήφοι που έχασε τον τελευταίο μήνα η Ρουσέφ οδηγήθηκαν στην Σίλβα και όχι στον δεξιό υποψήφιο.
Γιατί, όμως, η Ρουσέφ έχασε αυτό το 5-6% που τις έδιναν οι δημοσκοπήσεις; Πολιτικοί αναλυτές της χώρας συγκλίνουν σε τρεις παράγοντες. Πρώτος παράγοντας, ο βρώμικος επικοινωνιακός πόλεμος εναντίον της. Θεαματική υπήρξε τον τελευταίο μήνα, η -από τα κυρίαρχα ΜΜΕ- προβολή σκανδάλων διαφθοράς και πολιτικό-επιχειρηματικής διαπλοκής συνδεδεμένων με την Ρουσέφ. Τίποτα χειροπιαστό, όμως, δεν φανερώνει την ανάμιξη της σε αυτά τα υπαρκτά σκάνδαλα.
Ως δεύτερος λόγος παρουσιάζεται μια πτώση των ποσοστών της στα χαμηλά μεσαία στρώματα. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί είναι από τους πιο ευνοημένους από την κυβερνητική πολιτική του Λούλα καθίσταται δύσκολη η εξήγηση αυτής της παραδοξότητας. Είναι πιθανόν την εκλογική συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων να βαραίνουν ιδιαίτερα θέματα ηθικής.
Ως σημαντικότερος, όμως, λόγος προβάλλεται η πολεμική που ξέσπασε ως προς το θέμα των εκτρώσεων. Σίγουρα η Ρουσέφ και ο Λούλα είχαν εκφραστεί στο παρελθόν υπέρ της αλλαγής του νόμου για τις εκτρώσεις (τώρα ουσιαστικά αποτελούν αδίκημα). Ωστόσο, κατά την διάρκεια των εκλογών η Ρουσέφ εκφράστηκε κατά της νομιμοποίησης των εκτρώσεων. Αυτό, όμως, δεν απέτρεψε τις πολυάριθμες ανώνυμες επιθέσεις που δέχτηκε μέσω του διαδικτύου. Σύμφωνα με αναλύσεις η Ρουσέφ έχασε ένα 2% από το θέμα των εκτρώσεων προς όφελος της Σίλβα που τάχθηκε ρητά εναντίον τους.
Η μάχη του δεύτερου γύρου
Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ένα 30% των ψήφων της Σίλβα να πηγαίνει στη Ρουσέφ, η νίκη της είναι σίγουρη. Ωστόσο κάθε εκλογική μάχη είναι μια καινούργια μάχη. Ο επικοινωνιακός πόλεμος εναντίον της Ρουσέφ θα συνεχιστεί και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την απώλεια ψήφων, που τον πρώτο γύρο πήγαν σε αυτήν. Το κόμμα των πρασίνων, το οποίο συνεργάζεται σε πολλές πολιτείες με το κόμμα του δεξιού υποψηφίου, θα ανακοινώσει την απόφασή του για τον ποιον θα στηρίξει στις 17 Οκτωβρίου. Ως προς την Σίλβα, που μέχρι πριν από δύο χρόνια ήταν υπουργός του Λούλα, το πιο πιθανόν είναι να μη στηρίξει κανέναν υποψήφιο. Μια δήλωσή της πριν από τις εκλογές ότι σε περίπτωση δεύτερου γύρου θα στήριζε τον δεξιό, ξεσήκωσε πολεμική εναντίον της από τους υποστηρικτές της, που αν και δεν συμφωνούν με πλευρές της πολιτικής του Λούλα, με τίποτα δεν υποστηρίζουν τη δεξιά.
Τα κοινωνικά κινήματα
και η αριστερά
Το μεγαλύτερο κοινωνικό κίνημα της χώρας, το MST (ακτήμονες), δεν είδε να πραγματοποιείται καμία φιλολαϊκή αγροτική μεταρρύθμιση. Η διανομή της γης στους ακτήμονες θυσιάστηκε στο βωμό της ανάπτυξης των μεγάλων εταιριών βιοκαυσίμων. Ωστόσο, ο Λούλα ποτέ δεν έβαλε στο στόχαστρό του τις κινητοποιήσεις του MST, σε αντίθεση με τη δεξιά που επιδιώκει ξεκάθαρα την πολιτική και φυσική εξαφάνισή του. Η διαφορά είναι ξεκάθαρη και σε αυτό οφείλεται η πολιτική του MST για καταψήφιση του υποψηφίου της δεξιάς.
Τα κόμματα της πολιτικής αριστεράς έχουν βρεθεί στο περιθώριο λόγω της φιλολαϊκής πολιτικής του Λούλα και της αδυναμίας να ξεπεράσουν τον σεκταρισμό τους και να συνεργαστούν. Ως εκ τούτου τα εκλογικά τους ποσοστά ήταν αμελητέα. Στο δεύτερο γύρο θα καλέσουν, μάλλον όλα, για αποχή. Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας.
Νίκος Μανωλάς
Περιοδικό Resistencias
