Ένα κείμενο που συνοψίζει τις εξελίξεις της τελευταίας περιόδου στον Παναμά
Η συντηρητική κυβέρνηση του Παναμά ψήφισε νόμο που απαγορεύει την απεργία και εξαλείφει την ανάγκη μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα προγράμματα των πολυεθνικών στη χώρα.
Torge Löding (Voces Nuestras) / San José (Costa Rica)
«Δεν είναι ένα κίνημα των κομμάτων της αντιπολίτευσης ενάντια σε ένα νόμο, αλλά τους πληθυσμού που αντιστέκεται στην πολιτική που υφιστάμεθα τον τελευταίο χρόνο», είπε ο Ολμέδο Καρασκίγια, δημοσιογράφος του Radio Temblor. Ο Παναμάς ζει μια αλληλουχία απεργιών και διαδηλώσεων που πυροδότησε η ψήφιση στις 16 Ιουνίου του επονομαζόμενου νόμου 30 από πλευράς της συντηρητικής κυβέρνησης του Ρικάρντο Μαρτινέλι, [του κόμματος] της Δράσης για την Αλλαγή. Αυτός ο νόμος επιβλήθηκε «μέσα σε μόλις τρεις ημέρες, χωρίς συζήτηση και με την νομική σοφιστεία της τροποποίησης ενός νόμου για την πολιτική αεροπορία, με την πρόθεση να περάσει απαρατήρητος από την κοινή γνώμη», λέει ο Σιλβέστρε Ντίας, του Εθνικού Μετώπου για την Υπεράσπιση των Οικονομικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Παναμά (Frente Nacional por la Defensa de los Derechos Económicos y Sociales de Panamá -Frenadeso).
Ο Νόμος 30 διαλύει το δικαίωμα στην απεργία και τον ελεύθερο συνδικαλισμό στις ιδιωτικές εταιρίες και αρνείται το δικαίωμα στην συνεύρεση των εργατών. Επιπλέον, ο νέος νόμος καταργεί την υποχρέωση παρουσίασης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα που το Κράτος θεωρεί ότι είναι κοινωνικού συμφέροντος. Ο πρόεδρος του Παναμά, μετά την ψήφιση αυτού του αμφιλεγόμενου νόμου, διακήρυξε ότι η χώρα είναι έτοιμη για τις ξένες επενδύσεις. «Με λίγα λόγια είναι μια απόπειρα εναντίων των κοινωνικών και περιβαλλοντικών δικαιωμάτων στη χώρα μας», επισημαίνει ο Ντίας.
Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου, εργάτες και φοιτητές βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν την κατάργηση αυτού του νέου νόμου. Στις 13 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε μια γενική απεργία που είχε μεγάλη συμμετοχή σε όλους τους κλάδους. Σύμφωνα με το Εθνικό Συντονιστικό Αγώνα για τον Σεβασμό στη Ζωή και την Αξιοπρέπεια του Λαού, στην οποία συμμετέχουν διάφορες συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις «η απεργία ήταν επιτυχής σε κλάδους όπως ο κατασκευαστικός, όπου απήργησε το 95% των εργατών, επίσης το 80% των δασκάλων απήργησαν και στο πανεπιστήμιο το ποσοστό έφτασε το 95%.». Συνδικαλιστικές οργανώσεις κατήγγειλαν τη βία με την οποία αντέδρασαν τα ΜΑΤ, τους εκατοντάδες συλληφθέντες διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της ημέρας του αγώνα και τις μετέπειτα συλλήψεις.
Έξι νεκροί στις διαδηλώσεις
Οι πρώτες κινητοποιήσεις για το δικαίωμα στην απεργία πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή των φυτειών μπανάνας Bocas del Toro, στα σύνορα με την Κόστα Ρίκα. Εκεί οι κινητοποιήσεις άφησαν έναν απολογισμό έξι νεκρών. Οι εργάτες στις φυτείες μπανάνας στήριξαν την γενική απεργία με μια πορεία, παρά την απόφαση να αναστείλουν την απεργία εννιά ημερών την οποία είχαν πραγματοποιήσει και η οποία είχε καταστήσει όλη την περιοχή χωρίς επικοινωνία. «Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση, αλλά ήρθαμε σε συμφωνία με την κυβέρνηση. Θα αναστείλουν τα πιο αμφιλεγόμενα άρθρα του νόμου», είπε ένας εκπρόσωπος των συνδικαλιστών. Το τωρινό κίνημα ενάντια στον Νόμο 30, που συγκεντρώνει εργάτες από διαφορετικούς κλάδους, βιομηχανικούς, φοιτητικούς, αγροτικούς και ιθαγενικούς (όπως ο λαός Νάσο, με παράδοση αντίστασης ενάντια στις πολυεθνικές), έχει μια δύναμη που είχαμε να τη δούμε εδώ και πολλά χρόνια στον Παναμά.
Χωρίς κοινοβουλευτική αντιπολίτευση
Ο Ρικάρντο Μαρτινέλι, της συντηρητικής Δράσης για την Αλλαγή, ήρθε στην εξουσία μετά από τις τελευταίες γενικές εκλογές τον Μάιο του 2009. Σάρωσε το εκλογικό σώμα (70% των ψήφων) με την υπόσχεση να διοικήσει τη χώρας «όπως ένα σούπερμάρκετ». Ο Μαρτινέλι είναι πολυεκατομμυριούχος, αφεντικό μιας αλυσίδας σουπερμάρκετ. Ενώ η αριστερά δεν έχει προτάσεις, δεν τις έχει ούτε η πρώην υποψήφια του Επαναστατικού Δημοκρατικού Κόμματος (Partido Revolucionario Democrático - PRD) Μπαλμπίνα Χερέρα, , εξόριστη στο εξωτερικό, που δεν έχει μια αριστερή θέση. Από την πλευρά του, ο πρώην πρόεδρος, Μαρτίν Τορίχος, από το ίδιο κόμμα, γιος του δικτάτορα Ομάρ Τορίχος, είναι αναμεμιγμένος σε πολυάριθμα σκάνδαλα διαφθοράς. Η κοινωνική κατάσταση στον Παναμά είναι σα μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Ο Μαρτινέλι το ήξερε από την αρχή και γι’ αυτό προσπάθησε να αποσπάσει την προσοχή με έναν λόγο σκληρής πυγμής εναντίον των μικροκλεφτών και υπέρ της ποινικοποίησης των κοινωνικών οργανώσεων. «Ο Μαρτινέλι είναι ο Φουτζιμόρι του Παναμά», λέει ο Ντίας της Frenadeso. Ο πρόεδρος ποτέ δεν παρέκλινε από τις ιδέες του. Η πρώτη του επίσημη επίσκεψη ως αρχηγός κράτους ήταν στην Ιταλία για να συναντηθεί με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον Πάπα. Λέγεται ότι μεταξύ των υπουργών του είναι αρκετά μέλη της Όπους Ντέι, όπως ο Υπουργός Εξωτερικών Χουάν Κάρλος Βαρέλα, που επικρότησε τη «λογική συμπεριφορά» του στρατού της Ονδούρας κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος του 2009.
Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης, η καταστολή της αστυνομίας και των ΜΑΤ στους δρόμους ήταν υπέρμετρη. Προς το παρόν, ο μόνος λόγος για τον οποίο ακόμα δεν έχει βγει ο στρατός προς υπεράσπιση της ολιγαρχίας είναι ότι ο Παναμάς χρειάστηκε να διαλύσει τις ένοπλες δυνάμεις του όταν οι ΗΠΑ παρέδωσαν τη διώρυγα του Παναμά στις 31 Δεκεμβρίου 1999, όπως προέβλεπε η συμφωνία Τορίχος – Κάρτερ του 1977. Γι’ αυτό, οι κυβερνήσεις αυτής της χώρας, για να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση, «κοινωνικής αταξίας», πόνταραν στην στρατιωτικοποίηση των αστυνομικών δυνάμεων (όπως έκαναν και στην γειτονική Κόστα Ρίκα που διέλυσε τον στρατό το 1948). Παρόλα αυτά, «η αντίσταση συνεχίζεται παρά την καταπίεση», επισημαίνει ο Σιλβέστρε Ντίας. Μεταξύ των πολιτικών κρατουμένων των τελευταίων ημερών, βρίσκονται ακτιβιστές της Frenadeso που δεν συμμετείχαν σε καμία πορεία. Σύμφωνα με τον Ντίας, η αστυνομία μπήκε στα σπίτια τους και τους συνέλαβε με το πρόσχημα ότι «συμμετείχαν σε ένα μάζεμα για την παράλυση της διώρυγας του Παναμά».
Πηγή: Diagonal
