Στις 16 Δεκέμβρη, στο κλείσιμο του σεμιναρίου που αναφέραμε παραπάνω, ο υποδιοικητής Μάρκος ανακοίνωσε ότι επρόκειτο για την τελευταία, για αρκετό καιρό, εμφάνισή του σε παρόμοιου τύπου εκδηλώσεις ενώ συνέχισε «ο ΕΖLN είναι ένας στρατός, πολύ διαφορετικός, σίγουρα, αλλά είναι ένας στρατός, και εγώ είμαι ο στρατιωτικός υπεύθυνος». Εξ΄ άλλου στην τελευταία του παρέμβαση στο σεμινάριο, είχε αναφέρει «Εμείς που βιώσαμε τον πόλεμο ξέρουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια του, και αυτά φαίνονται καθαρά στον ορίζοντα. Ο πόλεμος, όπως ο φόβος, έχει οσμή. Και η δυσοσμία του ήδη έχει αρχίσει να πλανιέται πάνω από τη γη μας».
Καθώς κάτι παρόμοιο έχει καιρό να συμβεί, από αρκετούς ερμηνεύτηκε ως κόκκινος συναγερμός. Τελευταία έχει παρατηρηθεί σημαντική δραστηριότητα στα 56 στρατόπεδα που, σε μόνιμη βάση, υπάρχουν στις ιθαγενικές ζώνες της Τσιάπας. Εκσυγχρονίζουν εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, καινούργιες μονάδες φτάνουν στην περιοχή, ανάμεσά τους και ειδικά σώματα του στρατού. Επιπλέον, στο βαθμό που ενισχύονται οι αυτόνομες ζαπατιστικές αρχές και τα καρακόλ, εντείνονται και οι προσπάθειες ομοσπονδιακών και τοπικών αρχών για την υπονόμευσή τους. Η μέθοδος είναι σαφής: φέρνουν την επιθυμία των αγροτών για απόκτηση ενός κομματιού γης αντιμέτωπη με τα σχέδια των ζαπατίστας. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, σε μια μόνο ζώνη της Τσιάπας, η κυβέρνηση απαλλοτρίωσε γη αξίας 16 εκατ. δολαρίων και την παραχώρησε σε οικογένειες υπό την επιρροή του PRI ενώ αρκετοί από τους νέους ιδιοκτήτες έχουν σχέσεις με τις παραστρατιωτικές ομάδες της περιοχής. Μόνο που πρόκειται για γη που έχουν καταλάβει οι ζαπατίστας! Από τον περασμένο Σεπτέμβρη λοιπόν, παρατηρείται μια κλιμάκωση της βίας, οι ζαπατιστικές κοινότητες συνεχώς καταγγέλλουν τις απειλές που δέχονται, ενώ δεν αποκλείεται το σενάριο της παρέμβασης του στρατού για την αποκατάσταση της «ειρήνης» ανάμεσα σε αντιμαχόμενες ιθαγενικές ομάδες. Επιπλέον, η επιλογή των ζαπατίστας για μια ανοιχτή πολεμική με το PRD και τον Λόπες Ομπαδόρ στις εκλογές του 2006 ίσως να έχει δημιουργήσει και νέους εχθρούς. Το ζήτημα είναι, όπως επισημαίνει ο υποδιοικητής Μάρκος, ότι τα καλέσματα των ζαπατίστας σε βοήθεια καλύπτονται από ένα πέπλο σιωπής. Πριν 10 χρόνια, στις 22 Δεκέμβρη 1997, στο πλαίσιο μιας έντονης αντιζαπατιστικής καμπάνιας, στην Σφαγή του Ακτεάλ, δολοφονήθηκαν 45 ιθαγενείς, ανάμεσά τους 16 παιδιά. Στην Τσιάπας οσμίζονται την ένταση και μας καλούν: μην στρέφεται τη ματιά σας μόνο στο παρελθόν, κοιτάξτε μπροστά για να αποφύγουμε ένα δεύτερο Ακτεάλ.
