Από τις εκδόσεις Διεθνές Βήμα κυκλοφόρησαν πρόσφατα δύο σημαντικά ντοκουμέντα: η Πρώτη και η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας. Οι δύο Διακηρύξεις της Αβάνας υπήρξαν οι απαντήσεις της επαναστατικής κυβέρνησης της χώρας στις διεθνείς συνθήκες που διαμορφώνονταν εκείνη την εποχή. Ας θυμηθούμε λίγο τα γεγονότα.
Το καλοκαίρι του 1960 είχαν πλέον αρχίσει οι επιθέσεις των ΗΠΑ κατά της Κούβας. Στις 6 Αυγούστου, η κυβέρνηση της Κούβας απαλλοτρίωσε τις επιχειρήσεις που υπήρχαν στο έδαφός της και «ανήκαν σε υπηκόους των Ηνωμένων Πολιτειών», ενώ ήδη από την προηγούμενη χρονιά είχε εγκαινιαστεί η αγροτική μεταρρύθμιση. Στα τέλη Αυγούστου, ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, διεθνής οργανισμός υπό την πλήρη κηδεμονία των ΗΠΑ, συνεδριάζει στο Σαν Χοσέ της Κόστα Ρίκα και καταδικάζει την πορεία της Κούβας, απαιτώντας να «υποταχθεί στην πειθαρχία του ενδοαμερικανικού συστήματος». Αμέσως μετά, στις 2 Σεπτεμβρίου, εγκρίνεται σε ανοιχτή συγκέντρωση στην Αβάνα η Πρώτη Διακήρυξη της Αβάνας. Σε αυτήν καταδικάζεται η μετατροπή της Λατινικής Αμερικής σε φέουδο των ΗΠΑ και υπογραμμίζεται η ακύρωση της δημοκρατίας από τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς «η δημοκρατία δεν συνίσταται αποκλειστικά στο δικαίωμα της ψήφου». Ο χαιρετισμός προς την «αυθόρμητη» προσφορά «αλληλεγγύης» της Σοβιετικής Ένωσης να αγοράσει τη ζάχαρη που μέχρι τότε αγόραζαν οι ΗΠΑ είναι, προφανώς, μια θέση που μόνο υπό το πρίσμα των συνθηκών της εποχής μπορεί να κριθεί.
Στις 4 Φεβρουαρίου του 1962 εγκρίνεται η Δεύτερη (και εκτενέστερη) Διακήρυξη της Αβάνας. Είχαν μεσολαβήσει η εισβολή των μισθοφόρων των ΗΠΑ στην Κούβα και η ήττα τους στην Πλάγια Χιρόν, η επιβολή του ολοκληρωτικού εμπάργκο στην Κούβα από την κυβέρνηση Κένεντι, οι πρώτες κινήσεις έμπρακτης διεθνιστικής αλληλεγγύης εκ μέρους της Κούβας (αποστολή όπλων στην επαναστατημένη Αλγερία και περίθαλψη των τραυματιών των αλγερινού Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης). Σε αυτή τη διακήρυξη, αφού αποτυπώνεται η θλιβερή κατάσταση την οποία βιώνει η Λατινική Αμερική, περιέχονται κάποιες ιδιαίτερα σημαντικές πολιτικές θέσεις, όπως το ότι η επανάσταση δεν εξάγεται, η έμφαση στον ρόλο των αγροτών στην επαναστατική διαδικασία της λατινοαμερικάνικης ηπείρου, το ότι στις συγκεκριμένες συνθήκες θα ήταν λάθος η συμμαχία με την εθνική αστική τάξη. Τονίζεται επίσης πως «εκεί όπου οι δρόμοι για τους λαούς είναι κλειστοί […] δεν είναι δίκαιο ούτε σωστό να εξαπατούμε τον λαό με τη μάταιη και βολική ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατό με νόμιμα μέσα να αποσπάσει την εξουσία από τις άρχουσες τάξεις». Έτσι, «το καθήκον κάθε επαναστάτη είναι να κάνει την επανάσταση. Δεν αρμόζει στους επαναστάτες να κάθονται στην πόρτα του σπιτιού τους περιμένοντας να περάσει το πτώμα του ιμπεριαλισμού».
Η καλαίσθητη ελληνική έκδοση περιέχει επίσης φωτογραφίες, γλωσσάριο, χρονολόγιο και χρήσιμες σημειώσεις.
Κ.Α.
