Στη Μεχάλα Αλ-Κούμπρα, μια πολεοδομικά άναρχη βιομηχανική πόλη στο Δέλτα του Νείλου, βόρεια του Καΐρου, η ένταση από το τεράστιο απεργιακό κύμα που την κατέκλυσε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2007, δεν έχει ακόμα κοπάσει.
Το βράδυ της 23ης Σεπτεμβρίου του περασμένου χρόνου, ο εκκωφαντικός θόρυβος των μηχανών της κρατικής κλωστοϋφαντουργίας Μισρ -της μεγαλύτερης στην Αίγυπτο με 27.000 χιλιάδες εργαζόμενους- ξαφνικά σταμάτησε. Στη συνέλευσή τους 10.000 εργάτες της εταιρείας, αποφάσισαν να «κατεβάσουν το μοχλό» και να προχωρήσουν σε κατάληψη, απαιτώντας την πληρωμή του οφειλόμενου πριμ παραγωγικότητας, αύξηση του μισθού, καλύτερες υπηρεσίες υγείας και διευκολύνσεις στη μεταφορά.
Οι εργάτες της βιομηχανίας Μισρ είναι καταδικασμένοι να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, αφού οι μέσες απολαβές τους δεν ξεπερνούν τα δύο δολάρια τη μέρα. Και βεβαίως δεν αποτελούν εξαίρεση. Ο εργάτης κλωστοϋφαντουργίας στην Αίγυπτο βρίσκεται στο τελευταίο σκαλί της μισθολογικής κλίμακας της χώρας του, αλλά και παγκόσμια. Ο μέσος μισθός του ανέρχεται στο 85% του αντίστοιχου στο Πακιστάν, το 60% στην Ινδία, το 35% στην Τυνησία. Και όλα αυτά σε μια χώρα, όπου, για παράδειγμα, οι τιμές των βασικών ειδών διατροφής αυξήθηκαν έως και 50% τον τελευταίο χρόνο, ενώ το κόστος πολλών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων και των αντιβιοτικών, διπλασιάστηκε.
Η συμμετοχή στην κατάληψη ήταν συγκλονιστική. Τις βραδινές ώρες, στο χώρο παρέμεναν 10 έως 15 χιλιάδες εργάτες, ενώ την ημέρα έφταναν τις 20 χιλιάδες. Ανάμεσά τους και 3 χιλιάδες περίπου γυναίκες.
Η κυβέρνηση απάντησε, στέλνοντας την αστυνομία να περικυκλώσει το εργοστάσιο και συλλαμβάνοντας πέντε ηγετικά συνδικαλιστικά στελέχη. Οι συλλήψεις αυτές, κατάφεραν απλώς, να διπλασιάσουν την οργή των εργατών και να ξεσηκώσουν ένα μεγάλο κύμα συμπαράστασης σε ολόκληρη τη χώρα, γεγονός που οδήγησε στην άμεση απελευθέρωσή τους.
Μια εβδομάδα μετά την έναρξη της κατάληψης, και μπροστά στον κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης και γενίκευσης του απεργιακού αγώνα, αντιπροσωπεία της κυβέρνησης και της διοίκησης του εργοστάσιου, συναντήθηκε με την επιτροπή των απεργών. Η διαπραγμάτευση ήταν εντυπωσιακά σύντομη και η νίκη των εργατών απόλυτη. Όλα τους τα αιτήματα έγιναν δεκτά.
Ήταν η δεύτερη μεγάλη απεργία στη κλωστοϋφαντουργία Μισρ. Η πρώτη είχε ξεσπάσει στις 7 Δεκεμβρίου του 2006, όταν η διοίκηση του κρατικού εργοστασίου, δεν υλοποίησε τη δέσμευση του πρωθυπουργού της χώρας προς τους εργάτες του δημόσιου τομέα, για τη χορήγηση πριμ, ισοδύναμου με το μισθό δύο μηνών. Η απεργία αυτή πυροδότησε μια έκρηξη κινητοποιήσεων σε ολόκληρη τη χώρα. Η νηματουργία Kafr Al-Dawwar με τους 11.000 εργάτες της ήταν από τις πρώτες που ακολούθησε, με παρόμοια αιτήματα. Το κλωστήριο Σεμπίν Αλ-Κομ, που εγκαινιάστηκε από τον πρόεδρο Νάσερ πριν 47 χρόνια, απέργησε για πρώτη φορά. Οι 300 εργάτες -εκ των οποίων το 75% γυναίκες- της υφαντουργίας Μανσούρα-Εσπάνια, ξεκίνησαν με απεργία πείνας τον αγώνα τους και μετά από κατάληψη δύο μηνών, κατόρθωσαν να αποτρέψουν το κλείσιμο του εργοστασίου. Συνολικά, το πρώτο εξάμηνο του 2007 σημειώθηκαν 283 κινητοποιήσεις στα εργοστάσια, ενώ μόνο το μήνα Αύγουστο άλλες 100.
Ξεκινώντας από τη βιομηχανία η εργατική ιντιφάντα επεκτάθηκε γρήγορα σε ολόκληρο τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Οι εργαζόμενοι στο σιδηρόδρομο και στο μετρό, οι δάσκαλοι, οι εφοριακοί υπάλληλοι και πολλοί ακόμα, συμμετείχαν σε αυτόν τον αγώνα, σε μια χώρα που η απεργία και ο ανεξάρτητος συνδικαλισμός απαγορεύεται δια νόμου.
Η απαίτηση για ανεξάρτητες εργατικές ενώσεις ήταν το αυτονόητο επόμενο βήμα των απεργών. Τον περασμένο Μάρτιο, 14.000 εργάτες της Μεχάλα υπέγραψαν κείμενο, όπου κατήγγελλαν το επίσημο τοπικό σωματείο, αλλά και τη Γενική Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Ενώσεων της χώρας (GCTU). Το Κίνημα 7 Δεκέμβρη-Εργάτες για την Αλλαγή, εξέδωσε ανακοίνωση όπου αναφέρει ότι «ένας από τους πρώτους μας στόχους είναι η απονομιμοποίηση των επίσημων εργατικών ενώσεων και συνδικάτων, τα οποία ολοφάνερα απέδειξαν ότι δεν εκπροσωπούν τα συμφέροντα των εργαζομένων». Ζητά εκλογές στα σωματεία χωρίς την ανάμειξη των κρατικών αρχών.
Οι Εργάτες για την Αλλαγή, έχουν την υποστήριξη του πολιτικού κινήματος διαμαρτυρίας Κιφάγια (Φτάνει πια). Σε αντίθεση με την κρατικοδίαιτη GCTU, βάλλουν ευθέως εναντίον της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής, με αίτημα αιχμής, τη μη ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα. Στις διαδηλώσεις τους ακούγονται συνθήματα εναντίον των επιταγών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αλλά και της δικτατορίας του Μουμπάρακ.
Οι εργάτες της Μεχάλα συγκεντρώνουν την προσοχή τους στην οικοδόμηση ενός ενιαίου μετώπου εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και την ανάπτυξη των δικών τους οργανωτικών δομών. Λίγο μετά τη νικηφόρα λήξη της απεργίας του Σεπτεμβρίου, ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής Άντελ Ζακαρία έλεγε: «Βασικός μας στόχος είναι να αναγκάσουμε τη Γενική Συνομοσπονδία να διαπραγματευτεί με τη δική μας επιτροπή, αντί της διορισμένης τοπικής ένωσης». Και λίγο αργότερα, ο Μοχάμεντ Ελ Ατάρ, ηγετικό εργατικό στέλεχος της πόλης, ανέφερε: «Είναι απίστευτο! Ο πρόεδρος της Γενικής Συνδικαλιστικής Ένωσης των Εργατών Κλωστοϋφαντουργίας μας κάλεσε να πάρουμε μέρος σε συνάντηση, στην έδρα τους στο Κάιρο. Αναγνωρίζουν εμάς, ως εκπροσώπους των εργατών της Μεχάλα, επειδή καταλαβαίνουν ότι δεν έχει έννοια η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση χωρίς την παρουσία μας. Αυτό είναι μια νίκη».
Β.Μ
